Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Istotąreligii"niejestanimyślenie,anidziałanie,
leczoglądiuczucie”
Podejmującpróbęnaszkicowanianowatorskiej,aprzecieżpowstałejprzed
ponaddwomawiekamikoncepcjireligiiSchleiermachera,posłużmysię
treściądwujegopism,wktórychtemattenstoiwcentrum.Pierwszeto
wczesne,opublikowaneanonimowodziełoOreligii.Mowydowykształ-
conychspośródtych,którzyniągardzą(1799)11,powszechnienazywane
Mowami(Reden)12.Drugimtekstemjest,nieprzetłumaczonadotądna
językpolski:DerchristlicheGlaube(Wiarachrześcijańska,1830)13,będąca
wswejtreściklasycznymdziełemdogmatycznym.
CelanalizreligiiwMowachautorprzedstawianastępująco:n[ś]chcę
waszaprowadzićwnajintymniejszegłębie,zktórychzrazuprzemawia
ona[religia-H.M.]do[wnętrza,Gemüt14]”
,bynujrzećjącałąiodkryćjej
11TakdokładniepowinienbrzmiećtytułdziełaSchleiermacherapopolsku,alewprzekła-
dziedokonanopołączeniatytułuzpodtytułem,por.F.D.E.Schleiermacher,Mowyoreligiido
wykształconychspośródtych,którzynimigardzą,przeł.J.Prokopiuk,Kraków1995(cyt.dalej
jakoM).
12Odwołującsiędotekstuoryginalnego,korzystamyz:F.Schleiermacher,ÜberdieReligion.
RedenandieGebildetenunterihrenVerächtern,Göttingen1967(wyd.1.z1799r.,dalejjakoR;
dlałatwegoodszukaniafragmentówwróżnychwydaniachcytowaneprzezpodanienumeru).
Szczegółowejigodnejpolecaniaanaliziepoddanejesttojednodziełowponad900-stronicowej,
wspomnianejjużpracy:U.Barth,C.-D.Osthövener(red.),200JahreRedenüberdieReligionś
13F.D.E.Schleiermacher,DerchristlicheGlaube,Berlin1960,cyt.dalejwtekściejakoGlaubens-
lehre(lubGL),jaknajczęściejbywaonookreślane.
14Przekładamytutenterminjakonwnętrze”wprzeciwieństwiedocytowanegowydaniapol-
skiego,gdzieoddajesięgojakonuczucie”(bywaonoteżwtymwydaniutłumaczonejako
ndusza”
,por.M,s.93;R,nr19-20).Wartomożewspomniećohistorii(sukcesu)Mówiich
edycjach.Ichautor,wkolejnychwydaniach,od2.doostatniego4.,dokonywałwtekściespo-
rychzmianidącychwkierunkurezygnacjizprowokacyjnych,ostrychipełnychparadoksów
sformułowań,byuczynićgoprecyzyjniejszym,systematyczniejszymibardziejpojednawczym.
Dlaniniejszychrozważańniebezznaczeniabędzienp.fakt,żewporównaniuzedycjąory-
ginalnąod2.wydaniakilkakrotniezastąpionopojęcienogląd”-pojęciemnuczucie”
.Wielka
rolaRudolfaOttajakowydawcypolegałanapowrociedotekstuz1799rokuwstulecieodpre-
miery.Wnotcewydawniczejnazywaongonjegopierwotnąpostacią”
,piszącteżwyjaśniające
wprowadzenie,posłowieidodającwieleprzypisów.Wszystkotomiałosłużyćnietylkozrozu-
miałości,aleteżmiało-jakpiszeUlrichBarth-nrozumienietekstukierowaćwokreślonym
Istotąreligii„niejestanimyślenie,anidziałanie,leczoglądiuczucie”
21
