Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Częśćpierwsza:Mediatyzacjedoświadczeń
opowiadanie—piszeEdwardM.Bruner—toarbitralnenarzucenieznacze‑
nianastrumieńpamięci,ponieważkładziemynacisknaniektóreprzyczyny,
podczasgdyinnychniebierzemypoduwagę;każdezatemopowiadaniejest
interpretacją”5.Fragmentaryczneopisyzdarzeńitowarzyszącychimprzeżyć
wSavannahBayiSuicieI,pełnelukiniejasności,tworząpewnąnarrację,która
wtensposóbjednocześnietematyzujedziałanieludzkiejpamięciorazjejrela‑
cjezpodmiotem.Alepodobnierównieżdramatycznareprezentacjapolegana
selekcjonowaniupodyktowanympotrzebąsensu:odkrywaćmagowybórokreś-
lonych(szczególnych)scenzprzeszłościnarzuconyprzezautorawykreowanym
przezniegopostaciom.
PrzekonujeotymniezbicieLetnidzieńJonaFossego.Sztukęmożnawpraw‑
dzieodczytywaćjakopołączeniedwóchróżnych,niezależnych,choćbliźniaczo
dosiebiepodobnychhistorii6,jednaktekstFossegopodsuwajeszczeinną,chyba
ciekawszą,możliwośćlektury.Wzmodyfikowanejwersjidramatusubiektyw‑
negoukazujesięnamwówczasjednahistoria,przywołananazasadzieretro‑
spekcjipoprzezciągudramatyzowanychscen,stanowiącychzapisnajważniej‑
szegodoświadczeniaStarszejKobiety,rozstrzygającegoocałymjejdalszym
życiu.JeśliuDurasiMinyanystrukturędramatukształtujedaremnyproces
weryfikacjipamięciiwspomnień,towLetnimdniu—powtórzenietego,cona
zawszeutrwalonewewspomnieniu;tworzącyiluzjęrealnościspektaklpamięci.
Sekwencjawypadków,jakiezaszłyjednegofatalnegodnia,będziewiernie,ze
wszystkimiszczegółami,odegrana,jakgdybyświadomośćmodelowałiwięził
tenjedenscenariusz.TodlategowzachowaniuKobietywybiasięstaletensam
motyw—wciążpodchodzionadooknaiuparciewpatrujesięwprzestrzeń.
Partyturasłówigestówjesttakmocna,tworzytakniezatartyślad,żeStarsza
Kobietapowtarzato,coniemożliwedowymazania,azarazemmęcząconie‑
jasne,jakdoświadczenieprzeżywanewteraźniejszości,aniejakowspomnie‑
niezprzeszłości.Choćpełniwdramacierolęnarratorki,toczęstoswobodnie
przechodziztegowtamtenczas,niczymdyskretnyreżyserobserwującyswe
dziełospoglądanasiebie(MłodąKobietę),swegopartneraAsleiMłodąPrzy‑
jaciółkę,traktującjednakswojąobecnośćwtakisposób,byowedwaczasynie
stykałysięzsobą.Toteżwięźprzyczynowo-skutkowamiędzyaktemrekon‑
strukcjiirekonstruowanymdziałaniemjesttudużosilniejszaniżwtekstach
DurasiMinyany.Dopieropodkoniecdrugiejczęści,nazamknięcieseansu,
tenitamtenczasprzezmomentstająsięjednym,kiedyStarszaKobietamil‑
czącoodprawiazescenypozostałepostacie.Nietrudnozatemprzypuszczać,
żepowtórzeniejestoperacjąpermanentniedokonującąsięwumyślebohaterki,
ponieważtylkotrwałośćosiągniętadziękipowtórzeniumożetłumaczyćstosu‑
5E.M.Bruner:Przeżycieijegoekspresje.W:Antropologiadoświadczenia.Red.V.W.Turner,
E.M.Bruner.Przeł.E.Klekot,A.Szurek.Kraków2011,s.15.
6WtensposóbdramatFossegointerpretujeLechSokół:JonFosse:współczesnydramatpoetycki.
flDialog”2003,nr12.
