Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Częśćpierwsza.„Miasto–teatr”
Bałuckiego,JózefaBlizińskiego)”60.Znogródków”trafiałydorepertuaruteatrów
rządowychorazpozostałychscenpolskich,np.wteatrzekrakowskimregularną
praktykękorzystaniazpolskiegorepertuarunogródkowego”rozpocząłwroku
1875StanisławKoźmian61.
opróczsztukpolskichdyrektorzyteatrzykówsięgalirównieżdoklasykiwpo-
stacitragediiWilliamaSzekspiraisporadycznieFryderykaSchilleraorazwyższej
komediifrancuskiej,reprezentowanejprzezEmile’aAugiera,VictorienaSardou
iAleksandraDumasa.Jednakchlebempowszednimnogródków”byłyfarsyifran-
cuskieoperetkiautorstwa-najpopularniejszegowtamtychczasach-Józefaofen-
bacha.
odzamknięciaSzkołyDramatycznejwWarszawiewroku1868,zespółprowin-
cjonalnystawałsięszkołąteatralnądlanowegopokoleniaaktorów.Tutajniekiedy
debiutowaliprzyszliczłonkowieTeatrówWarszawskich,m.in.WładysławZaręba,
HelenaMarcello,WładysławHoltzman.Tuprzybywalidyrektorzyteatrówwcelu
rekrutacjimłodychtalentów(przybycieStanisławaKoźmianaogłaszałygazety!62).
Chcącjaknajlepiejwykorzystaćczteromiesięcznądziałalność,wystawiając
szybkoiczęsto,teatrzykiogródkowewykreowały,nieznanąwtakiejskaliprzed
rokiem1868-modęnanowość.Nowośćstałasięmagicznymsłowemprzyciąga-
jącympublicznośćdoteatru,nowośćstałasiępryzmatem,przezktórypoddawano
ocenierepertuarTeatrówWarszawskichprzezczterymiesiącewroku,oraznaj-
częstszymargumentemprzeciwnospałości”scenyrządowej.Jednakwmiaręjak
rozrywkaprzybierałacorazbardziejmasowycharakter,krytycywidzieliwnowym
zjawiskucorazwięcejniebezpieczeństw.Apogeumnastąpiłowroku1880,kiedyob-
wieszczono:nTeatryogródkowespadłynapoziom,zktóregojużsięniepodniosą”63.
Zaczętonarzekaćnapsuciepubliczności,któraoglądaprzedstawieniaprzygotowa-
newtydzień,graneprzezaktorów-wychowankówtrupprowincjonalnych,atakże
specyficznąogródkowąobyczajowość.Wyrazempowszechnejopiniiniechbędą
słowaStanisławaKoźmiana,wypowiedzianelatem1880roku:
nIchracjąbytubyłozasilanieprzezWarszawęteatrówprowincjonalnych,ukazywanieno-
wychtalentów,którymibysięmogłyzasilaćwiększeteatry,nareszcieobudzeniezletargu
rządowychscen,zwłaszczapodwzględemrepertuaruisztukoryginalnych.Byłachwila,że
teteatrzykibyłyobiecującymi,zwłaszczapodtymiwzględami,aczkolwieksamenigdynie
miałyracjibytuestetycznego.Zawszetamaktorzygrali,jakHamletodradzaswoim,abynie
grali(...).Dziśupadektychteatrzykówjestwidoczny;znicościartystycznejzrodzićsięmogła
tylkonicość,toteżniesąonedziśwstaniedostarczyćcokolwiekwiększymteatrom,wpadły
wpospolitośćzupełną,grywająniezabawnefarsyiśpiewająfałszyweoperetki;tracązkażdym
60
J.Michalik,Dziejeteatrukrakowskiegowlatach1865-1893.Instytucjaartystyczna,Kraków2004,
61
s.170.
Zob.tamże.
62
nPodobnop.KoźmiandyrektorTeatruKrakowskiegoprzyjedziedoWarszawynaprzeglądartystyczny.
Znakomitościogródkowetodlawasżniwo!”-donosiłnKurier”
.Zob.nKurierWarszawski”1876
nr159,s.2;zob.takżenKurierWarszawski”1877nr187,s.3.
63
Pokłosie,nKłosy”1880nr787.
