Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AleksanderWojciechMikołajczak
ORCID:0000-0002-4495-7440
Uniwersytetim.A.MickiewiczawPoznaniu
mikolax@amu.edu.pl
Drzewneidrewnopodobneprzybory
imateriałypiśmiennewperspektywie
antropologiikulturowej
WznanymfragmencieFajdrosaPlatonwkładawustaSokratesazdanie,które
wyrażajegodystansdopresokratykówskupiającychswójnamysłnamaterialnym
świecie,iszukawnimprawdyonaturzebytuikształtującychgozasadach.Powiada
tam:nKrajobrazyidrzewaniemająmnieczegonauczyć,tylkoludzietakrobią”
(Platon,Phaedrus,230d).Dystansujesięwtensposóbodprzyznawaniaprzyrodzie
wpływunasferęludzkiejaktywności,usytuowanejpozanaturą,istotowoodniej
różnejiniewartejwzwiązkuztymdociekań.Wpodobnysposóbpostrzeganodotąd
rolędostępnychwprzyrodziemateriałównarozwójpiśmienności,którątraktowano
jakodomenęludzkiejkultury,niezależnąoduwarunkowańkrajobrazu,środowiska
przyrodniczegoizasobównaturalnych.Dlategowbadaniachnadkulturąpiśmienną
wmałymstopniuuwzględnianorolę,jakąodgrywająwniejprzyboryimateriały
piśmienne(por.Gieysztor,2009;Semkowicz,2011).Wtradycyjnymdyskursiepo-
strzegasięjejakobiernenarzędzia,służebnewobecaktupisania,którycałkowicie
zależyodwolipiszącego.Tymczasempiśmienneutensyliazewzględunarozmaite
narzędziowewłaściwościnietylkowpływałynagraficznąformęzapisuorazkształ-
towałysposóbjegoużytkowania,leczprzedewszystkimoddziaływałynatekstowe
treści.Ichkognitywneafordancjewarunkowałybowiemdialektykęmyśli,języka
ipisma,odktórejzależałsenspiśmiennejwypowiedzi(Mikołajczak,2020,7-16).
Chociażtarzeczowasprawczośćprzedmiotówpozornienadawanabyłaim
przezludzi,towistociewynikłaznaturystosowanychwichwytwarzaniumateria-
łów.Toonesprawiały,żenadrewnianychtabliczkachpokrytychwoskiemmożna
byłoswobodniekorygowaćtekst,takjakczynimytodzisiajnaekraniekomputera,
atrzcinowepióropozwalałonapapirusowychzwojachtworzyćdługie,awięc
złożonewswejstrukturzedzieła.Dlategozamierzamukazaćtutaj,wjakisposób
wykorzystywanienaprzyborypiśmiennedrewnaimateriałówdrewnopodobnych
oddziaływałonasłowiańskąpiśmienność.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
