Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
MagdalenaBaer
platyphyllos.WChorwacjiwystępujejeszczejedengatunek-lipasrebrnolistna,
chorw.srebrenastalipa,łac.Tiliatomentosa-gatunektypowobałkański(HE,2019),
patrzącjednaknaniezkulturowegopunktuwidzenia,nieodnajdziemywtekstach
ichzróżnicowaniagatunkowego,mimożewszystkichgatunkówlipnaZiemiwy-
stępuje30(Falencka-Jabłońska,2007,145).Wjęzykuniezauważamysubtelnej
różnicywbudowieliścia-jegowielkościispodniejbarwie.Niewiemyzatempod
jakąlipąJanKochanowskipisałswojąfraszkęNalipęaniteż,któryzgatunków
Chorwaciumieścilinaswoichmonetach.Dlaprzeciętnegoużytkownikajęzykajako
nazwaważnajesttylkonazwarodziny/rodzaju,aniejejposzczególnychgatunków.
Lipadrobnolistnajakogatunekbiologicznyjestdrzewemdorastającymdo
30mwysokościzdużąkoronąipniemporośniętymszarąigładkąkorą,zaśim
drzewostarsze,tymbardziejkorastajesięciemnoszaraichropowata.Owocelipy
togładkieorzeszki,którezebranesąpodwaiwkażdymznajdujesięjednolub
dwanasiona,zktórychwytwarzasięolejspożywczybędącypodstawąwyrobów
czekoladopodobnych(Davies,2019,68).Lipataowocujewsierpniuiwewrześniu.
Lipadrobnolistnalubisłońce,jednakmożerosnąćteżwmiejscachzacienionych,
najlepiejzewszystkichdrzewtegogatunkuznosimrozy,choćlepiejradzisobie
podczaszimłagodnych.Występujeraczejnanizinachiterenachlekkopagórko-
watych.Lipypojawiająsięwlasachmieszanych,niemadrzewostanówwyłącz-
nielipowych,choćistniejązapisy,żeniegdyśtakielasywystępowaływPolsce
(Falencka-Jabłońska,2007,145).Drewnolipowejestmiękkie,białeiczęstowy-
korzystywaneprzezartystów,stądwielokrotnielipajestwspominanawtekstach
kultury,choćniezawszewiadomo,októrymzgatunkówjestmowa.
Lipaszerokolistnajestgatunkiemwystępującymnaterenachwyżynnych,
wmiastachstajesięcorazrzadszazpowodubrakuodpornościnazanieczyszczenia.
Jestteżwrażliwananiedogodnewarunkiklimatyczne-suszęimrozy.Drewno
iowocenieróżniąsięzbytnioodlipydrobnolistnej(owocesązebranepodwalub
trzywowocostanieisąbardziejpodłużne),drewnonatomiastmiękkieinienadające
siędopracbudowlanych.Takjaklipadrobnolistna,takilipaszerokolistnajestro-
ślinąmiododajnąiwykorzystywanądocelówleczniczych.Tomożebyćpowodem,
żewjęzykuniezwracasięuwagęnato,doktóregozgatunkówtegodrzewaodnosi
sięokreślenie.Różnicepomiędzygatunkamisązbytsubtelneizauważalneraczej
dlaekspertówiniesprawiająceproblemówprzeciętnemuużytkownikowijęzyka.
Uwagiogólnojęzykowe
Pochodzenienazwy4lipa’wjęzykupolskimichorwackimmarodowódsłowiań-
skiipochodzinajprawdopodobniejodprasłowiańskiegolągь4giętki,gibki’(Boryś,
2006,288).Comożebyćzwiązanezgiętkościąłykalipowego,zktóregoponamo-
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
