Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dwaświaty,dwiepamięci
niejakospecyficznąpoetykęwspomnianąjużmetyzację,dziękiktórejmoż-
liwestajesięodtworzenienapoziomieliteraturydoświadczeniauczestnictwa
wkulturzemetyskiej,zjejbogactwemiograniczeniami.
ProzaErdrichiArguedasazaskakujejużpoprzezwybórbohatera;portre-
tyIndianiMetysówstworzoneprzezErdrichiArguedasanawzórrzeczy-
wistychIndianwśródktórychdorastali,niemająnicwspólnegozeznanym
namstereotypem.MożemynawetnierozpoznaćIndianwniektórychposta-
ciachidlategopotrzebujemyszerszejwiedzy.Cociekawe,wtymwypadku
zapoznaniesięzkulturąChippewaiKeczuajestrównieistotne,jakotwarcie
sięnaalternatywnąwizjęrzeczywistości,ponieważzarównoErdrich,jak
iArguedasbudująswójfikcyjnyświatnawielupoziomachijeżelipotraktu-
jemyobiekulturyjakoegzotycznyozdobnik,mającydostarczyćczytelnikowi
przyjemnościtylkoestetycznej,toniebędziemywstaniewpełnizrozumieć
idocenićtejprozy.
Todrugieodczytanietooczywiściepropozycjadlabardziejzaawansowa-
negoczytelnika;nikogoprzecieżniemożnazmuszać,abypodejmowałwy-
zwanieiwzbogacałswojąwiedzęnatematobcejdlaniegokultury,jeżeliwy-
starczymuobecnośćtejkulturywtekścienazasadzieornamentu.Zakładając,
żezaczynamyodstereotypu,musimyzagłębiaćsięwinnąrzeczywistośćstop-
niowonajpierwsięoswoićzpodstawowymifaktamiizałożeniami,apotem
ewentualniezaakceptować.Oczywiście,wdobiepoprawnościpolitycznej
zzałożeniaakceptujemywszystko,coinneiobce,jednakżedobraliteratura,
naszczęście,jeszczesiębroniprzedtegotypuodczytaniem,apropozycja
ErdrichiArguedasadalekajestodhymnupochwalnegonarzeczostatnich
Indian.Poprzezmetyzacjęwliteraturzestarająsięraczejpokazać,costano-
wiosileioryginalnościwspółczesnejkulturymetyskiej,czymróżnisięod
innychwariantówkulturowychwspółczesnejAmerykiijakipotencjałma
dziedzictwoindiańskiewewspółczesnymświecie.Wobuwypadkachmoże-
myzaobserwować,jakkulturyindygenistycznekształtująstyleliterackie,ale
przedtemwartoprzyjrzećsiępobieżnieprocesom,którezainicjowałytonowe
myślenieoliteraturze.
TwórczośćErdrichiArguedasa,czylinamacalnedowodyindiańskiego
wyjściazmrokuhistoriiikultury,niezaistniałabyjednakbezodrodzeniaet-
nicznego,którewobuAmerykachprzyniósłnatakąskalędopierowiekdwu-
dziesty.Zmianę,któranastąpiławświadomościIndianwtymczasie,najlepiej
ilustrujezestawieniedwóchindiańskichwierszyzroku1823i1973.Niebez
znaczeniapozostajefakt,żepierwszyjestanonimowy,adrugipodpisanyprzez
indiańskiegopoetęKaroniaktatie;odzyskującgłos,Indianieodzyskalitwarz.
ANONIM,1832
Wewaitinthedarkness!
Come,allyewholisten,
Helpinournightjourney:
Nownosunisshining;
Nownostarisglowing;
10