Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cz.Kupisiewicz,Dydaktyka,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-057-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
DYDAKTYKAJAKONAUKA
27
WpodobnysposóbrozumiałtreśćizakresomawianejnazwyJanAmos
Komeński(1592-1670),autoropublikowanegowroku1657dziełaWielka
dydaktykaprzedstawiającauniwersalnąsztukęnauczaniawszystkichwszystkiego.
Sądziłonprzytym-podobniezresztąjakRatke-żedydaktykastanowisztukę
nietylkosamegonauczania,leczrównieżwychowania,któreuważałzanie-
zbędnywarunek„urabianiaobyczajówwkierunkuwszechstronnejmoralności”1.
LansowanyprzezRatkegoiKomeńskiegosposóbrozumieniadydaktyki
przetrwałdopoczątkuXIXstulecia,kiedytoJanFryderykHerbart(1776-
-1841),wybitnyniemieckipedagogifilozof,opracowałteoretycznepodstawy
tejdyscypliny,czyniączniejspoistąwewnętrznieiniesprzecznąteorięnaucza-
niawychowującego,podporządkowanąpedagogice.Równocześniezewzglę-
dunaznaczenie,jakieHerbart,azwłaszczajegouczniowie,zwaniherbartystami,
przywiązywalidoprocesuopanowywaniaprzezuczniówtreściprzekazywanych
imwszkolepodczaslekcji,zasadniczezadaniedydaktykimiałastanowićanali-
zaczynnościwykonywanychprzeznauczyciela.
Takieujęciedydaktykinieodpowiadałozkoleizwolennikomróżnychod-
miantakzwanegoNowegoWychowaniawEuropieiprogresywizmuwSta-
nachZjednoczonych,którzyrozwinęliożywionądziałalnośćpedagogicznąna
przełomieXIXiXXwieku.Jedenzichczołowychprzedstawicieli,Amerykanin
JohnDewey(1859-1952),przyznawałbowiemuczniombardziejaktywnąniż
herbartyścirolęwprocesienauczania-uczeniasię.Wzwiązkuztymodrzucał
ichkoncepcję„przekazywaniauczniomgotowejwiedzy”,apelującągłówniedo
pamięci,wysuwającnajejmiejscepostulatkształceniairozwijaniaunichróż-
norakichoperacjiumysłowychorazumiejętnościpraktycznychwdrodzesa-
modzielnejaktywnościpoznawczej.Ztegoteżpowoduzagłównezadanie
dydaktykizaczętouważać-odmiennieniżHerbart-analizęczynnościwyko-
nywanychwszkoleprzezuczniów.Sądzonoprzytym,żenauczaniejestdeter-
minowaneprzezuczeniesię,czylistanowifunkcjęczynnościucznialub
uczniów.Wtejsytuacjiuznanodydaktykęzateorięuczeniasię.
Obecnienieprzeciwstawiasięjużtychdwóchrodzajówczynnościaninie
podporządkowujeichsobie.Natomiastsądzisię,żetworząintegralnącałość,
przyczymdorzęduczynnikówzespalającychzaliczasięnietylkowspólnycel,
doktóregozmierzają,leczrównieżmetody,formyorganizacyjneiśrodki,za
pomocąktórychówcelmabyćosiągnięty.
1
J.A.Komeński,Wielkadydaktyka,oprac.B.Suchodolski,przeł.K.Remerowa,Wrocław:ZakładNa-
rodowyim.Ossolińskich-WydawnictwoPAN1956,s.76-77.
