Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Zapowiedzikońcaepoki.
Grecy,Rosjanieipierwszapróbasił
OstatniedekadyXVIIIwiekuipierwszelatawiekuXIXtookres,kiedyksięstwa
naddunajskiesąprzedmiotemrywalizacjiturecko-rosyjskiej,któraprzybiera
postaćdyplomatycznychprzetargówbądźmilitarnejkonfrontacji,łączonejco-
razczęściejzokupacjąterytorium1.Kolejnaodsłonatejrywalizacjiowpływy
wpołudniowo-wschodniejEuropie(1806–1812)kończysię,wodniesieniudoin-
teresującegonasobszaru,zagarnięciemprzezRosjęwschodniejczęścihistorycz-
negoKsięstwaMołdawskiego(zwanejodtądBesarabią)ipodpisaniemwBu-
kareszcietraktatupokojowego,sankcjonującegorosyjskiewpływywMołdawii
inaWołoszczyźnie,którepozostająpodformalnązwierzchnościąTurcji.Jestto
równocześniemoment,gdywpolityceeuropejskiejnabieraznaczeniakwestia
grecka,przezRosjęzręczniewykorzystywanajakouzasadnieniewłasnejpolityki
ekspansji(obronagreckiegoprawosławiaprzedtureckąopresją).Grecystająsię
nieformalnymisojusznikamicaraAleksandraI,zyskująznaczenienajegodwo-
rze(IoannisCapodistrias,rodzinaYpsilantichiin.),alewrzeczywistościsąjedy-
nienarzędziemwrękachcarskichdyplomatów,prowadzącychostrożnąpolitykę
podporządkowanązasadomlegitymizmu.IdeawyzwoleniaGrekówspodturec-
kiejzależnościzaczynazyskiwaćsympatięipoparciezachodnioeuropejskichelit
liberalnych2.WtymsamymczasieRumuni,choćtakżewyznająprawosławie,
sądlaRosjanjedyniemałoznaczącymżywiołemetnicznym,zamieszkującym
terenynadrodzeimperialnejekspansjipaństwacarów,zaśdlazachodniejEu-
ropysązaledwiejednązwielunacji,jakiezamieszkująrozległe,eurazjatyckie
1„Pomiędzyrokiem1736i1834księstwazaznałypięciumilitarnychokupacjirosyjskich,trwają-
cychogółemponadćwierćwieku.Okupacjeprzyniosły,rzeczjasna,radosnyfakt[wpostaci]odsunięcia
odwładzyfanariotóworazdokonanianapolupolitycznymikulturalnym,alewwymiarzematerialnym
niebyływżadnejmierzełagodniejszeodokupacjiaustriackichczyżądańosmańskich;mieszkańcy
[księstw]staralisiękażdorazowoograniczyćsamowolę[wojskokupacyjnych]izmniejszyćponoszone
straty,zmarnymjednakrezultatem”.GeorgescuVlad,Istoriaideilorpoliticeromâneşti(1369–1878),
Monachium1987,s.311.[Wszystkietłumaczeniawtejpracyzj.rumuńskiegoifrancuskiego,oilenie
jestpodaneinneźródłoprzekładu,należądojejautora].
2
Zob.m.in.CloggRichard,HistoriaGrecjinowożytnej,Warszawa2006,KoraisAdamandios,Wybór
listów[w:]Arcydziełaliterackieliteraturynowogreckiej,t.VI,BorowskaM.(red.),Warszawa2008.
