Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1.Transgresje-kluczowepojęciaikoncepcje
[ś]zdolnośćprzedstawianiaiprymarnepoznanie,[które]wycinapewneobszary
znieskończonejpełnitego,corzeczywisteiznieskończonychmożliwościjejujęcia
(ibidem:17).
Ograniczenieto,któregodokonujenaszumysł,jestniezbędnedlaprak-
tycznychzachowańczłowieka,alejednocześnieznacznieograniczanaszwy-
bór.Wrazznabywaniemwiedzyinpowtarzalnością”doświadczeńżyciowych
człowiekrozwijawsobiezdolnośćselektywnegowyborupewnychopcjispośród
nieskończeniewielumożliwości,którerealnieposiada.Mechanizmtenobrazu-
jepragmatycznycharakternaszegoumysłu,którytrafnieująłHenryBergson
(1963),opisując,jakichdeformacjidopuszczasięintelektwpotocznyminauko-
wympoznaniurzeczywistości4.OdnoszącsiędomyśliSimmla,któryczerpał
inspiracjezBergsona:
[ś]ponieważzawszeiwszędziemamygranice,równieżsamidlasiebiejesteśmy
granicą,
częstonajtrudniejsządopokonania.
StanisławBorzym,wewprowadzeniudoFilozofiiżyciaSimmla(2007),opi-
sujesimmlowskąsytuacjęczłowiekawnastępującysposób:
[ś]ma[on]tenwalor,żemożemyślećswojeżyciejakoniewpisanewżadenobejmu-
jącyje,zewnętrznywobecniegoplan.Tojestźródłojegoduchowegokomfortu,dające
możliwośćwłasnegowytyczaniacelów(Borzym,za:Simmel,2007:11).
Powyższeujęciestanowiwprowadzeniedorozumienianaturyczłowieka
iotwieraprzestrzeńdorozważańteoretycznychnawykraczaniepozatąnaturę.
1.1.2.„Transcendowaniesiebie”–jakoistotarozwoju
Pojęciemwyjściowymdowyjaśnieniametafizycznejproblematykiżyciajest
ngranica”.Paradoksalnanaturażycianiepoddajesięjednakjednorodnejinterpre-
tacji,ponieważjest
[ś]zarazembezgranicznąciągłościąiposiadającymgranicenja”(Simmel,2007:24).
Wtwórczościautoraznajdujemyopisyżyciajakonnieprzerwanegostrumie-
nia”,pulsującejenergii,niedającychsięuchwycićtreściżyciowych,które,aby
4HenryBergson(1963)opisujewielemechanizmów,nawykówizłudzeńumysłuludzkiego,
którestosujewzględemwyjaśnianiaruchu,czasuizmiany.Wobecpoznawanychrzeczyintelekt:
nunieruchamia”to,cowrzeczachizjawiskachjestzmienne;nrozkładanaczęści”niepodzielne
ciągłeprocesy;nupraszcza”poprzezodnoszeniesiędopojęćiwłasnościrzeczynowopoznanych;
nkwantyfikuje”,czyliujmujeilościowoto,cojakościowe;nmechanizuje”,poprzezprzyczynowo
-skutkowewyjaśnianiezdarzeń;nrelatywizuje”,odnosząckażdąpoznawanąrzeczwstosunkudo
innych,pomijającjejniepowtarzalność(zob.Bergson,1963;Skarga,2014).
