Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławGajda
UniwersytetOpolski
Współczesnapolskaprzestrzeńdyskursywna
Uwagiwstępne
JorgeLuisBORGESwDalszychdociekaniach(1999:153)przywołujestarą
chińskąencyklopedię,wktórejznajdujesiętakieotouporządkowanieświata
zwierząt:(a)należącedoCesarza,(b)zabalsamowane,(c)tresowane,(d)prosię-
ta,(e)syreny,(f)fantastyczne,(g)bezpańskiepsy,(h)włączonedoniniejszej
klasyfikacji,(i)miotającesięjakszalone,(j)niezliczone,(k)narysowanecien-
kimpędzelkiemzwielbłądziegowłosia,(l)etcetera,(m)którewłaśnierozbiły
wazon,(n)którezdalekasąpodobnedomuch.
Wtymuporządkowaniuwidaćzupełnieodmiennyodzachodniegosposób
kategoryzacji.Odwołującsiędogreckiejmyśli,dotejsamejkategoriizaliczamy
obiekty,jeślidasięjeopisaćprzyużyciutychsamychwłaściwości.Według
Chińczykównatomiast,rzeczyumieszczasięwtejsamejklasie,gdyuznaje
się,żemająonenasiebiewpływpoprzezrezonans(zob.NISBETT2009:105).
Klasyfikowanieuważająoniniezapodstawępoznania,leczzajegoogranicza-
nieideformowanie.Ichzdaniem,Zachódmaobsesjęnatlekategoryzacjitypu
albo-albo(dychotomie),szukającdlakażdejkategoriiwarunkówkoniecznych
iwystarczających.TenrodzajporządkowaniapoddałkrytyceLudwigWITTGEN‑
STEIN(2000:par.66),przywołujączłożonekategorietypungra”,atakżekogni-
tywizm.
Wypracowywanieklasycznychkategoriimasens,gdydotyczyświataraczej
stabilnegoorazujmowanegowstatyce.Gdyrzeczywistośćokazujesięzłożona
iróżnorodnaorazdynamiczniezmienna,tojejporządkowanieniejestłatwe,
aklasyfikacjeinawettypologieniezadowalająjakowystarczającenarzędzia
poznania.Współcześnieznajdujemysięwtakiejwłaśniesytuacji,dlategopo-
szukujesięideiikoncepcji,którepomogłybylepiejuchwycićpoznawczonowe
