Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Częśćpierwsza:Mapy,sieci,konstelacje1technikireprezentacjiprzestrzenidyskursu
Ład/nieładwprzestrzenidyskursywnej
Dlaobuzwrotówjednymzcentralnychzagadnieńpozostajekwestiaporząd-
ku,ładu,czylistanu,wktórymrzeczom1tu:tekstom/dyskursom1przydziela
sięokreślonemiejsce.Milczącoprzyjmujemyzałożenieoistnieniuładuwświe-
cieiwyobrażeńoporządkuorazintencjizaprowadzeniago.Zporządkiemłączy-
myistnieniegranicistruktur1bytyzajmująokreślonemiejsce.Tradycyjnieów
porządekbyłprzedstawianyzapomocąklasyfikacji.Zwrotjęzykowyprzyczynił
siędospopularyzowaniatypologii,natomiastzwrotprzestrzennywprowadził
wobiegterminymapaimapping‘formyitechnikireprezentacjiprzestrzeni
społecznej’.Współcześniewobeczłożoności,zmiennościisfragmentaryzowania
świataposzukujesięnarzędziuchwyceniaładuwteoriichaosuiteoriisieci.Bie-
rzesiępoduwagęto,żenaszedoświadczeniemniejrozwijasięwczasie(skraca
siężyciekażdegozustalonychporządków),abardziejjestdoświadczeniemsieci,
któratworzyplątaninępowiązańczasuiprzestrzeni,sekwencyjnościisymulta-
niczności,wertykalnościihoryzontalności,centrumiperyferiiitd.
Punktemwyjściaprzymodelowaniuprzestrzenispołecznejmożewięcbyć
przyjęcietezy,żeprzestrzeńtęmożnaujmowaćjakoprzestrzennąstrukturęśro-
dowisklubstrukturędziałanialudziorazjakoprzestrzeńzadaną(otrzymaną)
lubtworzoną.Postępującaindywidualizacjaspołeczeństwaorazprzesuwaniesię
zadańporządkowaniazobszarupublicznego,objętegojednąpolitykąspołeczną,
dosferyzindywidualizowanejpolitykiżyciowej,jednostkowejodpowiedzial-
nościzaznajdowanieindywidualnychrozwiązańdlaspołeczniewytwarzanych
problemów,czyniąmożliwedwapodejścia.
Pierwsze1klasyczne1nawiązujedoeuropejskiejtradycjinaukowej,
wktórejprzyjmujesięwrazzngeometryczną”wizjąprzestrzeniporządek
linearno-hierarchiczny.Przykłademtakiegomodelowaniaprzestrzenidyskur-
sywnejmogąbyćklasyfikacjeitypologieodmian(dyskursów)proponowane
wpolskimjęzykoznawstwiewnurciezapoczątkowanymprzezZenonaKle-
mensiewiczaipodsumowanymprzezAleksandraWILKONIA(1987).Ichcentrum
stanowihierarchicznienajwyższyidominującyczłon,jakimjestjęzykliteracki
(ogólny),dzielonyzaszkołąpraskąnaodmianyfunkcjonalne(stylefunkcjonal-
ne).Dotegopodejścianawiązujewielecząstkowych,jednoaspektowychupo-
rządkowańiterminówzbudowanychwedługschematudyskurs+przydawka.
Najczęściejbiorąonepoduwagęwłaściwościsemantycznelubfunkcjonalne
(uwarunkowaniakontekstowe)tekstu/dyskursu,np.:
—dyskursprywatny/publiczny;
1dyskurspotoczny/naukowy/religijny/artystycznyitd.;
1dyskurskonserwatywny/liberalny/radykalny.
Podejściedrugie1sieciowe1reprezentujemodelsymultaniczny,który
zamiasthierarchii,rozwojuicałościowościorazodwoływaniasiędoustalone-
