Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Częśćpierwsza:Projektbadawczyirozważaniawokółjegokontekstówł
społeczną(Poprawa,2012:58).Świadectwemprzemianwmyśleniu
ojęzykuniechbędziestwierdzenieJacques’aDerridy,iżDjęzykzajmuje
uniwersalnepoleproblemowe”,aDwszystkostajesiędyskursem”,po-
nieważsignifiéźródłowe,stojącewcentrum,niejestnigdyobecnepoza
pewnymsystememróżnic.Derridapokazuje,żeżadneznaczenienie
jestuprzywilejowane,leczfunkcjonujenazasadziegry(Derrida,2008:
81–82).
Przedstawicielenaukhumanistycznychzaczynajązdawaćsobiespra-
wę,żejęzykodgrywaznaczącąrolęworganizowaniuikonstruowaniu
świataspołecznego.Ifilozofowieuznają,żeDproblemyfilozoficzneto
problemy,któredasięrozwiązać(lubusunąć)albopoprzezreformę
języka,albopoprzezlepszezrozumieniejęzyka,którymsięposługuje-
my”(Rorty,1992:3,cyt.zaRasiński,2009:8),ponieważzrozumienie
współczesnejrzeczywistościmożliwejestdziękijęzykowi.RoyHarris,
językoznawcaifilozofjęzyka,uważa,żenowysposóbmyśleniaojęzy-
kuzawdzięczamydeSaussure’owiiWittgensteinowi.Dziękiichkon-
cepcjomjęzykisłowajawiąsięjakowytworyspołecznejinterakcji,
podstawowenarzędziasłużąceludziomdotworzeniawłasnegoświata,
czynnikikształtowania,anieodzwierciedlaniarzeczywistości(Rasiń-
ski,2008:7–9).Wyraźnierysujesiętupodobieństwodosocjologicznych
konceptualizacjikategoriidyskursu.Harmonizujeznimirównieżteoria
znaczeniaWittgensteina,wedlektórejznaknabieraznaczeniadopiero
poprzezsposóbjegoużyciawjęzyku.Implikujeonaistnieniepojęcia
Dreguły”,decydującejwłaśnieosposobieużyciajęzyka.Wittgenstein
podkreślatakże,żemówieniejestdziałaniem,cozkoleiodsyładospo-
łecznegokontekstuwytwarzaniaznaczenia(Rasiński,2008:10–11).
Społecznywymiarjęzykaikontekstualneuwarunkowanieznacze-
niaeksponowałjużWilhelmHumboldt.Wiązałjęzykzokreślonym
obrazemświata,traktującgojakosamoistnybyt,którypośrednicząc
międzyświatemmaterialnymaświadomościąludzką,umożliwiaod-
krywanieświataiuczestnictwownim(por.Humboldt,1968).Propono-
wałrównieżkoncepcjęznaczenia,wktórejdzisiajodnajdujemypunkty
wspólnezewspółczesnąsemantykąkulturową.Podkreślającspołeczny
charakterjęzyka,mówiłHumboldtojegozdolnościdowytwarzania
intersubiektywniepodzielanegosensu,któryznajdujeodzwierciedlenie
wpraktykachspołecznych.Człowiekniemadostępudorzeczywistości,
którabyłabyniezinterpretowanajęzykowo,awięcwolnaodpodmioto-
wowyprofilowanegoznaczenia.Analizującformędialogów,skierował
strumieńświatłanakonstytutywnąfunkcjęjęzyka,atakżerole,nasta-
wieniaiinterpersonalneodniesieniakomunikującychsiępodmiotów.
ChoćrozważaniaHumboldtadotycząjęzykównarodowychiporozu-
mieniamiędzykulturowego,wyznaczająkierunekmyśleniauwzględnia-
