Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Współczesnebadanianaddyskursem–wielośćścieżek,wielośćkoncepcjił
szerzająctymsamympojęciedyskursu(Howarth,2008:157).Podstawą
proponowanejteoriijestpostmodernistycznakoncepcjaznaku,usuwa-
jącatezęowięzimiędzyoznaczającymatym,cooznaczane.Jejmiejsce
zajmujeideaspołecznegocharakteruznaczenia,cooznacza,żeDwspo-
łeczeństwieistniejewielośćswobodnychwyrażeńoznaczających”(Lac-
lau,1998:560).Hegemoniapolitycznapolegawięcnawalceodomina-
cjęokreślonychsensów,atakżeosposobyustalaniaistotypojęć,takich
jaknp.demokracja(Laclau,1998:560).Znaczeniakonstruowanesą
społecznieipolityczniewoparciuosystemyróżnic,aichrolapolega
naustanawianiusystemustosunkówmiędzyprzedmiotamiiprakty-
kamispołecznymi.Kształtująwtensposóbtożsamośćprzedmiotów,
atakżetożsamośćaktorówspołecznychpoprzeztworzeniesiępozycji
podmiotowych,zktórymimogąsięoniidentyfikować(Howarth,2008:
158–160).
WypracowanaprzezLaclauiMoufeteoriadyskursupozwalaopi-
sywaćporządekspołeczno-politycznypoprzezodwołaniesiędoróżnic
będącychpodstawątożsamościprzedmiotówipodmiotówdyskursu.
Umożliwiawyjaśnianiemechanizmówpowstawaniapraktykdyskursyw-
nych,takichjakdyskryminowanie,wykluczanieczytolerowanie,orga-
nizującychżyciespołeczneirelacjemiędzyjegouczestnikami.Propono-
wanaprzezbadaczykoncepcjaznaczeniajakokonstruktuspołecznego
wyraźnieharmonizujezetnolingwistycznymiustaleniamikładącymi
nacisknafakt,iżniektóreobiektyświatasąjęzykowointerpretowa-
nelubwłaśniekonstruowaneprzezmówiących(por.Grzegorczykowa,
2009).Przejawiającasięwspołeczniewytwarzanychkonstrukcjachzna-
czeniowychperspektywicznośćwidzeniaświataijegofenomenówłączy
światjęzykowyzeświatemprzedmiotów–przedmiotybowiemsąuza-
leżnioneodujęciajęzykowegoiniemająznaczeniapozadyskursem.Jak
piszeDavidHowarth,dyskursywrozumieniuLaclauiMoufestanowią
publiczniedostępneramyznaczenioweumożliwiająceżyciespołeczne
(Howarth,2008:164).
DobadańlingwistycznychrozwijanychwEuropiekategoriędyskursu
wlatach60.XXwiekuwprowadziłEmileBenveniste,odnoszącdyskurs
dowypowiedzimówionychwystępującychwkonkretnychsytuacjach
komunikacyjnych,określanychprzezkonsytuację,wktórejosadzona
jestwypowiedźijejwyznaczniki:ja–ty–tu–teraz.Wswejkoncepcji
dyskursunawiązującejdopragmatycznegospojrzenianakomunikację
podkreślałrolępodmiotuujawniającegosięwsubiektywnejperspekty-
wieujmowaniarzeczywistości.Drugitypwypowiedzi,opozycyjnywo-
becdyskursu,nazwałfrancuskisemiologhistorią.Włączyłdotejgrupy
tekstypisane,pozbawioneznamionpodmiotowościi,wodróżnieniuod
dyskursu,obiektywne.DoustaleńBenveniste’anawiązywaliinnibada-
17
