Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Częśćpierwsza:Projektbadawczyirozważaniawokółjegokontekstówł
czestarającysięzdefiniowaćkategoriędyskursu,jednakprzyobecnym
staniebadańniektórezprzyjętychprzezniegozałożeńsąjużnieaktual-
ne.Tezaakcentującarolępodmiotuwkształtowaniuwypowiedziznaj-
dujedziśodzwierciedleniewbadaniachlingwistykiantropologicznej,
badaczeoinnejorientacjimetodologicznejrównieżpodkreślają,iżnie
istniejąwypowiedziniedyskursywne,awięctakie,którenieujawniają
perspektywynadawcy.Jednakdlabadaczykomunikacjiidyskursutak
rozumianypodziałtekstównamówione(discours)ipisane(histoire)jest
nieuzasadniony(Witosz,2009b:71).Tekstpisany,jakzaznaczaAnna
Duszak,równieżmacharakterinterakcyjny,zmuszabowiemodbiorcę
donawiązaniadialoguznadawcąwtymsensie,żewymagaododbiory
aktywnościinterpretacyjnej(Duszak,1998:20–21).Nositakżeślady
subiektywizmu,ponieważznaczenietekstujestustalanewdrodzein-
terpretacji.Jegopodstawąsączynnikipozajęzykowe,jakwiedzaoświe-
cieczykompetencjakulturowa(Witosz,2009b:73).Kierunekmyślenia
odyskursiewyznaczonyprzezBenveniste’awnaszymrodzimymkręgu
niewnosizatemnowatorskichrozwiązańdobadańnadkomunikacją
i–zewzględuwyłącznienaspostrzeżeniafrancuskiegolingwisty–nie
uzasadniałbykoniecznościwprowadzeniakategoriidyskursu.
Krótkiprzeglądstanowiskpokazujezatem,żeistniejewielenurtów
itradycjibadańnaddyskursem,zktórychwyłaniająsięrozmaitekon-
cepcjeiperspektywybadawcze.Takżenawspomnianymjużgruncie
lingwistycznymwyrosłylicznekierunkimyśleniaodyskursie.Można
tuwskazaćtrzyścieżkiwywodzącesięzróżnychtradycji:francuskiej,
angloamerykańskiejislawistycznej.
Francuskakoncepcjadyskursurozwinęłasięipoczątkowobyłasto-
sowanawyłącznieweFrancji,dopierowdrugimetapierozwojuobjęła
swymzasięgiembadaczyfrancuskojęzycznych,przekraczającgranice
państwafrancuskiego(Grzmil-Tylutki,2012:49).Wkręgufrancuskim
określenieanalizadyskursuoznaczanurtwbadaniutekstówzarówno
pisanych,jakimówionych(Grzmil-Tylutki,2007:19).Badaczefrancu-
scywypracowaliwprawdziewłasnyaparatmetodologicznyipojęciowy
różniącysięodpodejściaanglosaskiegoczyslawistycznego,jednakjed-
nymzpunktówwspólnychwymienionychperspektywpozostajeinter-
dyscyplinarność.Zasadniczeróżnicewystępująwkonceptualizacjipo-
jęciadyskursu,którywparadygmaciefrancuskimrozumianyjestjako
zdarzeniejęzykoweosadzonewgenerującejjesytuacji.Dyskurswiąże
wjednącałośćtekstitowarzyszącymukontekst(Grzmil-Tylutki,2012:
49).Definiowanyjestwopozycjidosamejwypowiedzi–jakpodkreśla
przedstawicielkafrancuskiejszkoły,dyskursniejestwypowiedzią,nie
możebyćrównieżutożsamianyztekstem,którytakjakwypowiedź
jestjegoprodukteminosiśladydyskursu(Grzmil-Tylutki,2007:22;
