Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Współczesnebadanianaddyskursemwielośćścieżek,wielośćkoncepcjił
Grzmil-Tylutki,2010:12).Dyskursemwrozumieniufrancuskiejanali-
zydyskursujestwypowiedźrozpatrywanazpunktuwidzeniamechani-
zmówumożliwiającychjejpowstanie(Grzmil-Tylutki,2012:51).
WcentrumzainteresowaniaznajdujesięwięcDrytuałspołeczno-
-językowy”rozpatrywanywwymiarzejęzykowymispołecznym.Uzależ-
nieniekształtuwypowiedzijęzykowejodwarunkówspołecznych,wja-
kichpowstaje,niepozwalanausytuowaniepojęciadyskursuaniwsferze
langue,aniparole,leczpomiędzynimi.Istniejeonintersubiektywnie
wewspólnociedyskursywnej(instytucjonalnej)jakoskonwencjonalizo-
wanenormyspołeczne.Pozwalająonedostosowaćstrukturęjęzykową
wypowiedzidorelacjipodmiotowo-sytuacyjnych,wyznaczającmożliwe
dozrealizowaniawokreślonymkontekścietreściiformywypowiedzi,
pozycję,zjakiejwystępująpodmioty,łączącwcałośćtekstikontekst,
zdarzeniespołeczneizdarzeniesłowne(Grzmil-Tylutki,2012:49–50).
Zainteresującąioryginalnąuważaprzedstawicielkafrancuskiejanalizy
dyskursukoncepcjęmiejscpodmiotowych,którerezultatemkontraktu
obowiązującegopodmiotydyskursu.KontraktrozumianyjakoDpresupo-
zycjaprzynależnościdotejsamejsferyzachowańspołeczno-językowych
imożliwościzgodnegotworzeniawyobrażeńnatemattychżezachowań
wdanejsytuacjidyskursywnej”wyznaczakomunikującymsiępartnerom
role(Grzmil-Tylutki,2010:23,32).Rytualizacjazachowańspołeczno-
-językowychopierasięwięcnazałożeniuwspólnejwiedzynadawcyiod-
biorcynatematakceptowanychwokreślonejsytuacjizachowańwer-
balnychipozawerbalnychmającychdoprowadzićdoosiągnięciacelu
pragmatycznego.Miejscadyskursywnewyznaczonepartneromprzez
kontrakttoichokreślonystatussocjalnynarzucającyregułyjęzykowej
realizacjiirelacjeintersubiektywneobowiązującewdanymdyskursie
(Grzmil-Tylutki,2010:32;Grzmil-Tylutki,2012:51).Regułyokreślają-
cemiejscadyskursywnemogąmiećróżnystopieńformalizacji,zależny
odpoziomuinstytucjonalizacji(Grzmil-Tylutki,2010:23).Wyznaczo-
nemiejscadyskursywneiprzysługującakomunikującymsiępodmiotom
wiedzanaichtematgwarantujebudowanieadekwatnychibezpiecznych
formwypowiedzi(Grzmil-Tylutki,2012:51).
Ważnymaspektemfrancuskiejkonceptualizacjidyskursujestwy-
miarinstytucjonalny,wktórymfunkcjonujedyskurs.Instytucjatworzy
ramydlawspólnotydyskursywnej,któraniejestwspólnotąjęzykową,
alewspólnotąludzizwiązanychzinstytucjonalizowanądziałalnością,
np.szkolnictwem,nauką,służbązdrowia,administracją,wojskiem.
Dyskurszwiązanyzinstytucjonalnymużyciemjęzykanarzucapodmio-
towiokreślonąrolęspołecznąipozbawiagojegoindywidualności.Za-
pewniapodmiotomumiejętnośćkorzystaniazjęzykawtakisposób,by
wyrażałonnormyspołeczneibyłsposobemdziałaniawzinstytucjo-
19