Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Częśćpierwsza:Projektbadawczyirozważaniawokółjegokontekstówł
nalizowanejprzestrzeni.Użyciejęzykarozpatrywanejestwięczarówno
napłaszczyźniesemiotycznej(wtymwerbalnej),jakispołecznej.Choć
prezentowanepodejściemacharakterlingwistyczny,tobadaczkazwią-
zanazfrancuskąszkołąanalizydyskursupowielokroćpodkreśla,że
istotąprezentowanegopodejściajestuznaniewarunkówkontekstowych
zaimmanentne,dyskursotwórcze(Grzmil-Tylutki,2010:10–14).
Badanianaddyskursemwteoriifrancuskichlingwistówsąsprzę-
gniętezkategoriamitekstuigatunku,dyskursbowiemzawszerealizuje
sięwgatunkach,tezaśwtekstach.Tekstyzkolei,jakoukierunkowane
celowo,nosząśladygatunku,aleidyskursu.Tekstjestpojęciemonaj-
bogatszejtreści,gdyżzawieracharakterystykęgatunkowąidyskursyw-
ną,alejegodenotacjajestjednostkowa–np.KonstytucjaRzeczypospo-
litejPolskiejz2kwietnia1997roku.Najszersządenotacjęmadyskurs,
ponieważodnosisiędodziedzinyżycia(np.prawo)imożebyćrepre-
zentowanyprzezwiększąliczbęgatunkówitekstów(Grzmil-Tylutki,
2012:53–56).
Nauwagęzasługujefakt,iżwmyślprezentowanychtuustaleńdys-
kursjestkategoriąkształtującąsystemyznaczeń.Strukturajęzykowa
iznakiuzyskująznaczeniedopierowobszarzedyskursu,pozanimsą
pozbawionesensu,każdydyskursbowiemformułujewłasneznaczenie,
wykraczającepozadefinicjesłownikowe.Dziękitemusensydyskursyw-
neprzynależądookreślonegotypudyskursuistająsięjegoznakami,
interpretowanymiprzezpryzmatdziałańidoświadczeńwspólnotowych
(Grzmil-Tylutki,2012:49–50).Użycieodpowiedniegokodunadającego
znaczeniedyskursywneregulujepozycjaideologiczna(dyskurslewicowy,
sanacyjny),typdyskursuzwiązanyzobszaremaktywnościspołecznej
(dyskursdziennikarski,religijny),kategoriapodmiotowa(dyskursdzie-
ci,sędziów),dominującafunkcjajęzyka(dyskurspolemiczny,ludyczny)
(Grzmil-Tylutki,2010:23).
Wypracowanawkręgufrancuskojęzycznymteoriadyskursuzpew-
nościąpodnosikilkaistotnychdlabadańkomunikacyjnychkwestii.
Przedewszystkimskupiasięnawarunkachpowstawaniawypowiedzi,co
przywodzinamyślpostulatyformułowaneprzezFoucaultawtzw.okre-
siearcheologicznym.Odrzucatakżesłownikoweznaczenienarzeczjego
dyskursywnychaktualizacjiróżniącychsięwzależnościodtypudyskur-
su.Wątpliwościbudzijednakzakładaneodniesieniedonormspołeczno-
-językowychjakomechanizmukształtującegoużyciejęzykawtakisposób,
bybyłyoneadekwatneibezpieczne.Zachowaniajęzykoweikształtujące
jeparametry,takiejakpozycjapodmiotów,sytuacjaaktukomunikacji,
intencjaicel,sąprzedmiotemzainteresowańpragma-isocjolingwistyki.
Badanieaktówkomunikacjizperspektywynormspołeczno-językowych
nawiązujeponadtodouprawianejnapolskimgrunciestylistykifunk-
