Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dyskursyoemocjachpedagogiczneinspiracje
trwałystanpsychiczny,którymacharakteroceniający,afektywnylubinten-
cjonalny90.
Naokreślenieemocjistosujesięwielepojęć,któredziałająjaknfiltr”suro-
wychdanych,czylistanówsubiektywnieodczuwanychusiebieirozpoznawanych
uinnychludzi.topojęciaodużymstopniuogólności,takiejakuczucie,nastrój,
temperament,afekt,atakżebardziejkonkretne-wstyd,niepokój,rozdrażnienie,
dumaczyradość91.DlategoJamesA.Russelluważa,żewkonceptualizacjiemocji
niezbędnejestuwzględnieniecechpojęć.Słowaopisująceemocjeniemająostrych
granic,względne(zależneodkontekstuhistoryczno-kulturowego,charakteru
osoby,jejwieku),hierarchiczne(bardziejlubmniejogólnenp.nastrójimelancholia)
iwróżnysposóbstrukturalizowane(zgodniezprzyjętąkoncepcjąpsychologiczną),
częśćznichtworzykontinua(np.smutny-radosny)92.
Potocznerozumieniepojęćemocjonalnychjestjednązprzyczynicheufemiza-
cji,choćwteoriimająonewyraźniezaznaczonecechywspólneiodrębnezakresy.
Wjęzykupotocznymoemocjachmówisięwkategoriachprototypów93.Nazy-
wającmiłość,zazdrość,troskę,dobrelubzłesamopoczucieczyopisującsytuację
jakoirytującą,mówimyotym,coodczuwamy,łączymyuczuciazzachowaniem,
sytuacjąidoświadczeniami.Każdezpojęćmaswojąhistorięinabieraznaczenia
wodniesieniudokonkretnejosoby,relacji,sytuacjiczywydarzenia94.Dlatego
J.A.RusselliGhyslaineLemayprzekonują,żeprzedmiotembadańpowinnabyć
zarównoemocjaczłowieka,jakijejrozumienie95.
Historycznieźródełemocjidopatrywanosięwfizjologicznychreakcjachukła-
duautonomicznego(W
.James)bądźwstanachuczuciowychwywołanychprzez
afekt(W
.Wundt).obecniewemocjachdostrzegasięraczejgotowośćdodziałania
orazichświadomość(N.Frijda),zachowanie(C.Izard)czysądywartościują-
ce-źródłoisposóboceny(C.Young,R.Lazarus)96.nWiemy,-powołującsięna
psychologaGeofreyaM.White’a-żenapoziomierozumieniaidoświadczania
emocjezasadniczozintegrowanezfunkcjonowaniempoznawczymispołecznym
son.Tłum.B.Wojciszke.Gdańsk,GWP,1999;Psychologiaemocji.Red.M.Lewis,J.M.Haviland-
-Jones.Tłum.M.Kacmajoriinni,Gdańsk,GWP,2005;K.oatley,J.M.Jenkins:Zrozumiećemocje.
Tłum.J.Radzicki,J.Suchecki.Warszawa,WydawnictwoNaukowePWN,2005.
90A.M.Colman:Słownikpsychologii.Tłum.A.Cichowicziinni.Warszawa,WydawnictwoNa-
ukowePWN,2009,s.192.
91J.A.Russell,G.Lemay:Pojęciadotycząceemocji…,s.618.
92Ibidem,s.623-626.
93Ibidem,s.630.
94N.H.Frijda:Punktwidzeniapsychologów.W:Psychologiaemocji…,s.89.
95J.A.Russell,G.Lemay:Pojęciadotycząceemocji…,s.618.
96Za:K.oatley,J.M.Jenkins:Zrozumiećemocje…,s.186-187.
34