Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dyskursyoemocjachpedagogiczneinspiracje
Aktualniewbadaniachpsychologicznych,podobniejakwantropologii,pytanie
oto,czyemocjeiichekspresjenaturalne,czyuwarunkowanekulturowo,nie
wymagarozstrzygnięcia102.Rośniegronozwolennikówwariantupośredniego,
zgodniezktórymemocjeipojęciaimodpowiadająceniemającharakteruogól-
nokulturowego,aleefektemprocesurozwojowego.Wteoriipośredniejuznaje
się,żenawetnaemocjeuniwersalnemawpływkontekstspołeczno-kulturowy,
którywrazzindywidualnymiuwarunkowaniamiwyznaczakierunekrozwoju
społeczno-emocjonalnegoczłowieka103.Kwestietego,kto,gdzieijakjewyraża,
atakżeichpostrzeganieczęściowooparteowyuczoneschematy(m.in.badania
HillaryA.ElfenbeiniNaliniAmbady)104.Zarównoróżnicemiędzykulturowe,jak
ipodobieństwaświadcząceouniwersalności,psycholodzytłumacząregułamikul-
turowymi105.P
.EkmaniWallaceV
.Friesenłączątenwpływzregułamiwyrażania
emocjiiichspołecznymuczeniemsię106.Jednocześniezatenajbardziejuniwersalne
wdoświadczaniuiwyrażaniumimicznymuznajesiętzw.emocjepodstawowe,które
mogązostaćwywołaneprzezróżnorodnebodźcepozaspołeczne107.
Emocjepodstawowenależybadaćwperspektywiecechwrodzonychosoby,
zawszezpoziomucechiwydarzeńindywidualnych(np.uczeniesię,socjalizacja)
orazgrupowych(przynależnośćdokulturyijejdoświadczanie)108.Emocjezłożone,
ofResearchinReview.Red.P
.Ekman.California,MalorBooks,1993,s.91-162.Książkęmożnaodna-
leźćnastronie:https://books.google.pl/books[dostęp:21.11.2017];L.A.Camras,J.Dunn,C.Izard,
R.Lazarus:Naczympolegarozwójemocjonalny.W:Naturaemocji.Podstawowezagadnienia
102Wliteraturzenaukowejmożnaznaleźćliczneraportyzbadańzpograniczapsychologiiiantropo-
logiiweryfikującychtezęopankulturowychikulturowychuwarunkowaniachemocji,np.badaniaN.Frij-
da,J.Averill,D.E.Brown.Za:K.oatley,J.M.Jenkins:Zrozumiećemocje…,s.39-61;D.Sznycer,
K.Takemura,A.W
.Delton,K.Sako,T.Robertson,L.Cosmides,J.Tooby:Cross-CulturalDif-
ferencesandSimilaritiesinPronenesstoShame:AnAdaptationistandEcologicalApproach.nEvolutionary
Psychology”2012,T.10(2);H.R.Markus,S.Kitayama:Cultureandtheself:implicationsforcognition,
emotion,andmotivation.nPsychologicalReview”1991,T.98,nr2.
103J.A.Russell,G.Lemay:Pojęciadotycząceemocji…,s.626-627.
104Ibidem.
105R.Feldman:Zrozumiećpsychologię.Tłum.G.Biłogan.Wrocław,Astrum,2004,s.470.Katego-
riaregułemocjonalnychszerzejzostanieomówionawpodrozdziale2.3.
106P
.Ekman,W
.V
.Friesen:Constantacrossculturesinthefaceofemotions.nJournalofPersonality
andSocialPsychology”1971,nr15,s.124-129.
107W1971P
.EkmaniW
.V
.Friesenopublikowaliwynikiklasycznegojużeksperymenturozpoznawa-
niaemocjinatwarzachprzezprzedstawicieliróżnychkultur(grupetnicznych).P
.Ekmanwymieniłsześć
emocjipodstawowych,doświadczanychirozpoznawanychnapodstawieekspresjiniezależnieodmiejsca
iczasu:strach,zaskoczenie,wstręt,radość,smutek,gniew.C.Izarddodałzaskoczenie,zainteresowanie,
wstyd,pogardę,poczuciewiny-emocje,któreP
.Ekmanuznałzapochodnepodstawowych,doświadcza-
neorazwyrażanewinnysposób.WedługR.Plutchikatosmutek,odraza,złość,antycypacja,radość,akcep-
tacja,strach,zdziwienieemocjamipodstawowymi.Zob.E.P.Ekman,W
.V
.Friesen:Constantacross
culturesinthefaceofemotions.nJournalofPersonalityandSocialPsychology”1971,nr15,s.124-129.
108R.Feldman:Zrozumiećpsychologię…,s.439.
36