Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Emocjekonstruktywneikonstruowanedyskurspsychologiczny
nazywaneteżprzezP
.Ekmanapochodnymi,znaczniebliższekategoriiuczucia,
np.wdzięczność,przywiązanie,sympatia.oneuwarunkowanekontekstowo-
związanezczynnikamispołecznymiprzejawiającymisięm.in.wjęzyku,tradycjach
ikulturzemiejsca.Uczymysięnazywaniadoznań,aetykietajęzykowajesttakże
poczęściuwarunkowanakulturowo109.Tenkomponentemocjimawedługnie-
którychpsychologówcharakterpoznawczy,gdyżzwiązanyjestzdoświadczeniem,
przywoływaniemwspomnień,analizowaniem,nailesytuacjajestpodobnalubróż-
naodwcześniejszych,idochodzeniemdorozwiązania,czylinazwaniaodczuć110.
Współcześniejednązbardziejwpływowychteoriijesttzw.teoriapoznawczo-relacyj-
naRichardaRobertaLazarusa,wedługktórejnajistotniejszymaspektemdoświad-
czeniaemocjonalnegojestwłaśnieocenasytuacjipośredniczącapomiędzysytuacją
(bodźcem)adoświadczeniem.Czynnikipoznawczezatemuznanezaniezbędne
zarównodopowstaniaemocji,jakijejregulacji111.Tezytewykorzystujązwolennicy
koncepcjiinteligencjiemocjonalnej-zbioruzdolnościpoznawczychizwiązanych
znimiumiejętnościrozpoznawaniainazywaniaemocjiorazkierowanianimi
wprocesachpodejmowaniadecyzji,rozwiązywaniaproblemówiuczeniasię112.
Rozwójwiedzy,zdolnościiumiejętnościemocjonalnychjestzwiązanyzczyn-
nikamiindywidualnymiiróżnymisposobamifunkcjonowaniawkontekściespo-
łecznym.Wkolejnychrozdziałachczynnikitenazywanebędąodpowiednioidio-
graficznymiikanonicznymi113.Czynnikiidiograficzneodnosząsiędoosobyijej
indywidualnychdoświadczeń.Głównąrolęodgrywająpredyspozycjeprzejawiające
sięwtemperamencie,skłonnościachiumiejętnościach,onezwiązanezwiekiem,
płciąidoświadczeniamisocjalizującymi-nekstraktem”zindywidualnychhistorii
doświadczeńzrodzicami,nauczycielami,rodzeństwemirówieśnikami114.Nato-
miastczynnikikanoniczneodnosząsiędowspólnychdoświadczeńwynikających
zuczestniczeniawtychsamychwydarzeniach,kontaktuzjęzykiem,sztuką,nor-
mamispołecznymiiwartościamiwróżnychsytuacjachspołecznychiśrodkach
109DolińskiD.:Mechanizmywzbudzaniaemocji.Ekspresjaemocji.Emocjepodstawoweipochodne.
Emocje,poznanieizachowanie.W:Psychologia.Podręcznikakademicki.T.2.Red.J.Strelau,J.Doliń-
ski.Gdańsk,GWP,2000,s.319-394.
110Za:T.Maruszewski,D.Doliński,W
.Łukaszewski:Emocjeimotywacja.W:Psychologia.
Podręcznikakademicki…,s.367.
111K.oatley,J.M.Jenkins:Zrozumiećemocje…,s.186-187.
112P
.Salovey,J.M.Mayer:Emotionalintelligence.nImagination,CognitionandPersonality”1990,
nr9,s.185-211.
113Korzystamzpojęćstosowanychm.in.w:H.Gasiul:Teorieemocjiimotywacji.Warszawa,Wy-
dawnictwoUKSW,2007;T.Maruszewski,D.Doliński,W
.Łukaszewski:Emocjeimotywacja…,
s.537-553.
114K.oatley,J.M.Jenkins:Zrozumiećemocje…,s.186.
37