Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10|rozdziałpierwszy
mości.Torozsypujesięnacząstkiskładowe,zktórychkażdausi-
łujeznaczyć,lubnawetwieloznaczyć,narachunekfaktycznej,czy
też–częściej–fałszywejetymologii,toznówzostajewchłonięte
przezinnesłowa,gubisięwśródnich,zatracagranice,rozpływa-
jącsięwniepodzielnympotokuwerbalnym9.Oczywiścienajbliż-
szymukłademodniesieniadlatakichpraktykjestmowapotoczna
wjejnajbardziejperyferyjnychprzejawach.Wyobraźnięlingwi-
stycznąBiałoszewskiegopociągająokreślonespołecznieiobycza-
jowoformymowyniesprawnej,ględzenia,mamrotania,bełkotania.
[…]Jegoparodiasięgapozakażdyztychmodeliujmowanyzosob-
na.Kierujesięwstronęwszelkiejpraktykijęzykowej(opowiada-
jącej,ekspresywnej,moralistycznejitp.),demaskująciprzedrzeź-
niającjejrzekomącelowośćisprawność”10.
Wreszciewtrzecimtekście,analizieleżeńzwięzłepowtórzenie:
WAutorLeżeńbowiemnietylkoograniczasiędokręgutematów
peryferyjnych,ale–cowięcej–usiłujeutrwalaćjewspecyficz-
nymjęzykuperyferyjnym.Dlajegoutworówznamienny
jestdokładnyparalelizmmiędzywłaściwościamimateriałutema-
tycznegoawłaściwościamimateriałujęzykowego.Białoszewskie-
gopociągawmowieto,cojestwniejkalekie,nieporadne,miesz-
czącesiępozaramamisystemu(znaczeniowego,gramatycznego,
składniowego).Intrygujegoniesprawnośćjęzyka:rozchwianiefor-
mysłowa,zbijającaztropuwieloznacznośćwyrazów,anawetich
cząstek,przejęzyczenia,automatyzmyfrazeologiczne«rozpuszcza-
jące»wsobiewszelkisens,mówienieześlizgującesięwbełkot”11.
Oraznowenazwanie–nowyWkoncept”!–nauprzedniozasuge-
rowanezjawisko:
WPrawdąbowiemjest,żepodmiotlirycznyutworuwypowiadasię
wsposóbgroteskowoniesprawny,aleprawdąjestrównieżto,żewper-
spektywiezamiaruautorskiegoowagroteskowaniesprawnośćmowy
jestszczególnegorodzajukonceptempoetyckim.Koncep-
tem–parodystycznym.Białoszewskidekonspirujewstydliwestrony
języka,tkwiącewnimsiłynieporządku,przewrotnąrutynęform,au-
tomatyzmitandetę.Przedrzeźniaiośmieszawtensposóbjęzykjako
całość,jakosystemumożliwiający«oficjalne»artykulacje”12.
Wanaliziedyskursupotrzebaniekiedydłuższychcytatów.Teraz
możemywyliczyćpowtarzającesięokreśleniabądźwarianty,atak-
