Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Dyzartriawujęciachlogopedycznychimedycznych
29
3i
Kryteriumwiekuzachorowania(wiążącesięzokresem,wktórymdoszłodo
uszkodzeńneurologicznychskutkującychzaburzeniamidyzartrycznymi)
dyzartriawrodzona(congenitaldysarthria);
dyzartrianabyta(acquireddysarthria)18i
4iKryteriumprzebieguzaburzenia(dotyczącedynamikiobjawów)
dyzartriarozwojowa(developmentaldysarthria);
dyzartriadegeneracyjna(degeneratvedysarthria)etc.
5iKryteriumetologiczne(odwołującesiędorozpoznaniamedycznego)
dyzartrianaczyniowa(vasculardysarthria);
dyzartriawmózgowymporażeniudziecięcym(dysarthriaincerebralpalsy);
dyzartriawchorobieParkinsona(dysarthriainParkinson’sdisease)etc.
Przykłademstosowanejprzezlogopedówklasyfikacjiopartejnakryterium
lokalizacyjnymjesttypologiaopracowanaprzezMilosza(Miloša)Sovaka[za:Le-
wandowski,Tarkowski1989]nazwy5wyróżnionychwniejgłównychrodza-
jówdyzartrii(opuszkowa,móżdżkowa,korowa,piramidowa,pozapiramidowa)
pochodząodterminówoznaczającychczęściukładunerwowego,któreuległy
uszkodzeniu:
1i
Dyzartriaopuszkowaspowodowanauszkodzeniamijądernerwówru-
chowychznajdującychsięwopuszcei/lubnerwówzaopatrującychaparatmowy;
uszkodzeniaprowadządoczęściowegolubcałkowitegoporażeniaodpowiednich
mięśni.
2iDyzartriamóżdżkowawywoływanauszkodzeniemmóżdżku,skutku-
jącymdyskoordynacjąruchównarządówmowy.
3i
Dyzartriakorowajejprzyczynąjestuszkodzenieokolicyruchowejkory
mózgowej,prowadzącedoobniżeniaruchliwościnarządówmowy(wprzypadku
uszkodzeńjednostronnych)lubichporażenia(przyuszkodzeniachobustronnych).
4i
Dyzartriapiramidowapowstajewskutekuszkodzeniadrógpirami-
dowych(korowo-jądrowych),prowadzącegodopodwyższenianapięciamięśnio-
wegootypiespastycznym.
5iDyzartriapozapiramidowawywoływanaprzezuszkodzeniaukładu
pozapiramidowego;tutajwyróżnionezostały2podtypy,którychnazwyokreśla-
dominującyobjaw(takwięcwtympunkcieklasyfikacjizostałouwzględnione
kryteriumobjawowe)
dyzartriahipertonicznacharakteryzującasięzwiększonymnapięciem,
Husztywnioną”wymową(wchorobieParkinsona);
18Wydzielanaprzezniektórychbadaczydyzartriadziecięcamożebyćzarównowrodzona,jak
inabyta;podobniejestwprzypadkachdyzartriiuosóbdorosłych.