Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Dyzartriawujęciachlogopedycznychimedycznych
29
3i
Kryteriumwiekuzachorowania(wiążącesięzokresem,wktórymdoszłodo
uszkodzeńneurologicznychskutkującychzaburzeniamidyzartrycznymi)
–dyzartriawrodzona(congenitaldysarthria);
–dyzartrianabyta(acquireddysarthria)18i
4iKryteriumprzebieguzaburzenia(dotyczącedynamikiobjawów)
–dyzartriarozwojowa(developmentaldysarthria);
–dyzartriadegeneracyjna(degeneratvedysarthria)etc.
5iKryteriumetologiczne(odwołującesiędorozpoznaniamedycznego)
–dyzartrianaczyniowa(vasculardysarthria);
–
dyzartriawmózgowymporażeniudziecięcym(dysarthriaincerebralpalsy);
–dyzartriawchorobieParkinsona(dysarthriainParkinson’sdisease)etc.
Przykłademstosowanejprzezlogopedówklasyfikacjiopartejnakryterium
lokalizacyjnymjesttypologiaopracowanaprzezMilosza(Miloša)Sovaka[za:Le-
wandowski,Tarkowski1989]–nazwy5wyróżnionychwniejgłównychrodza-
jówdyzartrii(opuszkowa,móżdżkowa,korowa,piramidowa,pozapiramidowa)
pochodząodterminówoznaczającychczęściukładunerwowego,któreuległy
uszkodzeniu:
1i
Dyzartriaopuszkowa–spowodowanauszkodzeniamijądernerwówru-
chowychznajdującychsięwopuszcei/lubnerwówzaopatrującychaparatmowy;
uszkodzeniaprowadządoczęściowegolubcałkowitegoporażeniaodpowiednich
mięśni.
2iDyzartriamóżdżkowa–wywoływanauszkodzeniemmóżdżku,skutku-
jącymdyskoordynacjąruchównarządówmowy.
3i
Dyzartriakorowa–jejprzyczynąjestuszkodzenieokolicyruchowejkory
mózgowej,prowadzącedoobniżeniaruchliwościnarządówmowy(wprzypadku
uszkodzeńjednostronnych)lubichporażenia(przyuszkodzeniachobustronnych).
4i
Dyzartriapiramidowa–powstajewskutekuszkodzeniadrógpirami-
dowych(korowo-jądrowych),prowadzącegodopodwyższenianapięciamięśnio-
wegootypiespastycznym.
5iDyzartriapozapiramidowa–wywoływanaprzezuszkodzeniaukładu
pozapiramidowego;tutajwyróżnionezostały2podtypy,którychnazwyokreśla-
jądominującyobjaw(takwięcwtympunkcieklasyfikacjizostałouwzględnione
kryteriumobjawowe)
–
dyzartriahipertoniczna–charakteryzującasięzwiększonymnapięciem,
Husztywnioną”wymową(wchorobieParkinsona);
18Wydzielanaprzezniektórychbadaczydyzartriadziecięcamożebyćzarównowrodzona,jak
inabyta;podobniejestwprzypadkachdyzartriiuosóbdorosłych.