Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Częśćwstępna
wodowanetobyłooczywistymfaktemprzynależnościdozako-
nu,któryedukowałiwychowywałdlakraju,wktórymbraki,nie-
dociągnięciabyływidoczne,anowepokolenienależałoprzygo-
towaćdoprzeprowadzeniakoniecznychreformspołecznych
iwtymduchuuformowaćprzyszłychnotabliRzeczypospolitej.
Kwestiamispołecznymizajmowałosięwielu,jednakwymienię
tylkokilku,którzydlainnychbyliwzoremiprzykłademdona-
śladowaniawrealizowaniuiprzekazywaniutakiejpostawy:Ko-
narski,CyprianKomorowski,FelicjanMąkolskiczyAntoniPo-
pławski.Konkretnymizagadnieniami(sprawawłościańska,rze-
miosło)zajmowalisięszczególnieAntoniPopławskiiEustachy
Dębicki36.Problematykaspołecznawidocznajesttakżewtek-
stachpisanychwierszem,oczymponiżej.
WYCHOWANIE–PEDAGOGIKA
Działalnośćreligijna
Wdziedziniereligijnegowychowaniamłodzieżyograniczano
sięwówczaswEuropiedonaukikatechizmuiwykładuPisma
Świętegonaniższymszczeblu.Pijarzyjakozakonszkolnynie
bylibezpośredniozainteresowanidziałalnościąduszpastersko-
-parafialną.
WżyciureligijnymXVIIIwiekutrudnodopatrzyćsięheroicznejpo-
bożnościczynawetżarliwości(...).Byłotak,jakgdybyXVIIIwiekpo-
zbawiłreligiękatolickąjejrozmachu:wobawieprzedkwietyzmemskru-
pulatnieunikanowszelkiejmistyki;abyniepopaśćwrygoryzm,chęt-
nieoscylowanowkierunkulaksyzmu(...).Takapobożnośćniemanic
doofiarowaniatym,którzy–wedługsłówśw.Teresy–mogąstaćsię
wielcywnienawiścilubwmiłości,zostaćwielkimigrzesznikamilub
wielkimiświętymi(...).Punktciężkościzainteresowańprzesunąłsię
odżyciakontemplacyjnegokużyciuaktywnemu(...).Odnosisięwra-
żenie,żewXVIIIwiekuzakonymonastycznetkwiąwzastojuiprze-
nikniętesądefetyzmem(...).Zaniedbanieposługiduszpasterskiejlu-
36S.Tync,Pijarzyasprawawłościańska,w:PijarzywkulturzedawnejPolski,op.
cit.,s.145–183;J.Buba,PijarzywPolsce,op.cit.,s.25.
