Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćwstępna
33
dziprostych,azwłaszczabiednych,byłojednymznajpoważniejszych
uchybieńKościoławXVIIwieku37.
Jużśw.Założycielzakonu,JózefKalasancjusz,jakohasło
przyjąłsłowanPobożnośćinauka”,anauczanieitłumaczenie
katechizmuorazwykładPismaŚwiętegonależałydostałychza-
dańszczególnieprefektówszkółczykonwiktów.Programnauki
religiiiwychowaniareligijnegowzreformowanychprzezsiebie
szkołachKonarskipostawiłnabardzowysokimpoziomie.Stu-
diującOrdynacje,ichczęśćIVOszkołachiczęśćVOkonwikcie,
uzyskamyobrazprogramupijarskiegowychowania.
Spośródpijarówrekrutowalisięegzaminatorzyprosynodalni
iojcowieduchownikleru,spowiednicyiteologowiekrólów,nun-
cjuszów,prymasów,rodzinmagnackich,spowiednicykonwen-
tówzakonnych(główniewizytekiprezentek).Naprzełomie
XVII–XIXwiekudwudziestukilkuautorównapisałoksiążkioży-
ciuwewnętrznymdlamłodzieży,zakonników,ogółuwiernych38.
SzymonBielskiSch.P.wswojejpozycjipodajeok.50pijar-
skichkaznodziejów(bylitakżenkatedralni”,m.in.wKrakowie,
WarszawieiWilnie),którzyswojekazaniawydalidrukiem;naj-
głośniejsiznichto:ks.JózefKalasantyŁańcucki,ks.JanWłoc-
ki,ks.SamuelWysocki,ks.ArnolfŻeglicki39.
Teologią,historiąKościołaorazprawemkanonicznymzajmo-
walisiętacypijarzy,jak:AdrianBielatowski,KonstantyBogu-
sławski,WincentyJakubowski,WawrzyniecKlisowicz,Stanisław
Konarski,FelicjanMizierski,MaksymilianProkopowicz,Gor-
dianStecki;księżaKonstantySzaniawskiiAntoniWiśniewski
mielitytułteologówkrólewskich40.Podręcznikidonaukireligii
redagowaliorazwydawaliksięża:SzymonBielski,DominikChoy-
nacki,OnufryKopczyński,DemetriuszKola,AdolfKamieński,
AntoniPopławskiiinni41.PijarzyjakopierwsiwPolscemieliza-
inicjowaćpublicznykultSercaBożego42.
37Por.J.L.Rogier,G.deBertierdeSauvigny,J.Hajjar,HistoriaKościoła,t.4:
1715–1848,przeł.T.Szafrański,Warszawa1987,s.78–81.
38WykaztychpozycjiznajdujesięwbibliografiachEstreicheraiKorbutaoraz
wwymienionychwyżejpozycjachpijarów:Sz.Bielskiego,A.Horany’ego,T.Vi-
nasa.
39TytułyichdziełuK.EstreicheraiSz.BielskiegoSch.P.
40Ibidem.
41Ibidem.
42J.Sygański,ks.TJ,HistorianabożeństwadoNajśw.SercaJezusowego,Kraków
1892.
