Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osobami,stądteżwskazanejestuzupełnienieewaluacjiprzezobserwacjeprowadzoneprzezdobrze
znanychdorosłych(członkówrodziny,opiekunki,nauczycieli)wcodziennymżyciudziecka(Neisworth,
Bagnato,2004).
WdiagnozowaniuASDrozpoznaniejestdokonywanenapodstawieprofiluzachowań,dlaktórego
charakterystycznesązarównonieobecnośćtypowychzachowań,jakiwystępowaniezachowań
atypowych.Wostatnichlatachzaburzenietojestrozpoznawanecorazwcześniej;wczesnadiagnoza
wywołujejednakpytaniaotrafnośćrozpoznaniaztegopowodu,żecharakterystycznedlaASDcechy
zachowaniasądobrzeustaloneudzieciwwiekuprzedszkolnymistarszych,mniejnatomiastwiadomo
osymptomachprezentowanychprzezdzieciwciągupierwszychdwóchlatichżycia.Stądteżkryteria
DSM-IV-TRniekonieczniemajązastosowaniedodzieciponiżejtrzechlat(Bishop,Luyster,Richler,
Lord,2008).
Dziecko,uktóregorozpoznanoryzykoASD,powinnozostaćobjętewielowymiarową
iinterdyscyplinarnąoceną.Wtabeli1przedstawionoschematpostępowaniawprzypadkuoceny
małychdziecizpodejrzeniemASD.
Tabela1.OcenamałychdziecizpodejrzeniemASD
Badaniemedyczne
–Wykluczeniedysfunkcjisensorycznych(kontrolasłuchuiwzroku).
–Przeprowadzeniebadańgenetycznych,jeżeliistniejąkutemuwskazaniaopartenadysmorfologii*lub
historiirodziny.
–Przeprowadzeniebadanianeurologicznego.
*Dysmorfologia–działgenetykiklinicznej,któryzajmujesięrozpoznawaniemzespołówdysmorficznych.
Zespółdysmorficzny–zespółwadwrodzonych,którepowstająwwynikunieprawidłowegoprzebiegu
embriogenezy.
Wywiadzrodzicami
–Uzyskaniedokładnychinformacjioprzebiegurozwojudziecka(osiąganiei/lubutrataumiejętności
stanowiącychkamieniemilowewzakresiemotoryki,mowy,samoobsługi).
–Zastosowanieczęściowoskategoryzowanegowywiaduwceluzebraniainformacjiorozwojuspołecznym
irozwojukomunikowaniasię,występowaniuograniczonychipowtarzającychsięzachowańoraz
umiejętnościprzystosowawczychdziecka(np.ADI-R,M-CHAT).
Obserwacjadziecka
–Wywołaniekontekstu,wktórymbędąobserwowanespołeczno-komunikacyjnezachowaniadziecka,
zabawaipowtarzającesięzachowania–zrodzicemidiagnostą(np.ADOS).
–Konsultowaniezrodzicamiiopiekunami/nauczycielami,czyzachowaniaobserwowanewczasieoceny
sązgodnezzachowaniamidzieckawinnychmiejscach.
Diagnostykarozwojowawzakresierozwojumowyimotoryki
–Ocenaumiejętnościwerbalnych(ekspresywnychireceptywnych)orazniewerbalnych.
–Zebranieinformacjizinnychźródełopowyższychumiejętnościachzuwaginato,żedzieckomogłoich
niezademonstrowaćwczasiebadania.
–Ocenadużejimałejmotoryki.
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawie:Bishop,Luyster,Richler,Lord(2008).
Diagnozymałychdzieciokazująsiębardziejpewne,jeżelipochodzązdwóchlubwięcejźródeł(ze
standaryzowanegowywiaduzrodzicami,bezpośredniejobserwacjidziecka,klinicznejoceny).
PopularnymiszerokostosowanymwdiagnozowaniuASDczęściowostrukturyzowanymwywiadem
jestTheAutismDiagnosticInterview-Revised–ADI-R(Lord,Rotter,LeCouteur,1994),
przeprowadzanyzrodzicemlubopiekunemosobyzautyzmem.Wywiadskładasięz93pozycji,
abadanietrwaokoło3–5godzin.Możnaoczekiwać,żewniedalekiejprzyszłościbędzieonrównież
stosowanywPolscepoprzeprowadzeniuprocedurwalidacyjnych(standaryzacji)iprzeszkoleniu
psychiatrów,psychologówipedagogówdoposługiwaniasiętymnarzędziemdiagnostycznym.Łącznie
zwywiademADI-RstosowanyjestprotokółobserwacjiADOS–AutismDiagnosticObservation
Schedule(Lord,Rotter,DiLavore,Risi,1999).ADOSjestwystandaryzowanymprotokołem
bezpośredniejobserwacjiosóbzzaburzeniamizespektrumautyzmu.Występujewpostaciczterech
modułów,zktórychkażdyprzeznaczonyjestdlaosóbwróżnymwiekuinaróżnymetapierozwoju
językowego.Minimalnywiekumysłowy(niechronologiczny),wktórymmożnaprzeprowadzićbadanie
ADOS,to15miesięcy.Czastrwaniabadaniato30–45minut.
ZastosowanieznajdujetakżeM-CHAT(ModifiedChecklistforAutisminToddlers),któryjest
rozszerzonąamerykańskąwersjąCHATzWielkiejBrytanii1.M-CHATma23pytania,ztego9zCHAT
