Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oddechowej;
postnatalneczynnikiryzyka:napady,sepsalubzapalenieoponmózgowo-rdzeniowych,
nawracającezapaleniauchaśrodkowego,słabeodżywianie,opóźnieniewzrostu,kontakt
zołowiemlubinnymitoksycznymisubstancjami;
czynnikiryzykazwiązanezhistoriąrodziny:występującewrodzinieopóźnieniarozwoju,aberracje
chromosomowe,zaburzeniasłuchu,zaburzeniawzroku;
społeczneczynnikiryzyka:przemoc,zaniedbanie,młodocianirodzice,ograniczonewsparcie
społeczne/ekonomiczne,niepełnosprawnośćintelektualnarodzica,samotnerodzicielstwo,
stresującewydarzeniażyciowe,np.śmierć,rozwód,bezrobocie(First,Palfrey,1994).
Nawystępowanieczynnikówryzykaopóźnieniarozwojumogątakżewskazywaćnieprawidłowości
wykrytewtrakciebadanialekarskiego(obejmującegomiędzyinnymi:pomiarobwodugłowy,
zwrócenieuwaginaobecnośćcechdysmorficznych,badaniewzroku,słuchu,stanuskóry,
utrzymywaniasięprymitywnychodruchów,hypotoniilubhipertonii,asymetrycznegonapięcialubsiły
mięśni(First,Palfrey,1994).
Badanialaboratoryjneobejmują,wedługwskazańlekarskich,wieledziałańdiagnostycznych,wtym
międzyinnymi:badaniagenetyczne,testymetaboliczne,badaniahormonalne,EEG,tomografię
komputerową,rezonansmagnetyczny.Stosowaniewtrakciebadanialekarskiegofunkcjonalnejoceny
rozwojuwposzczególnychsferach(dużejimałejmotoryki,mowy,rozwojupoznawczego
ipsychospołecznego)pozwalatakżenawychwyceniefragmentarycznychlubglobalnychopóźnień
rozwojowychorazkierowaniewraziepotrzebydospecjalistów(fizjoterapeuta,psycholog,logopeda,
pedagog)wceludalszejdiagnostykiiterapii(First,Palfrey,1994).
Kluczowąrolęwprocesiediagnostycznymodgrywadokładnaznajomośćprawidłowegorozwoju
itypowychzachowańudziecinatymsamymetapierozwojowym.
Wpraktycewskazujesięnatrudnościzwiązanezdiagnozowaniemmałychdzieci,amianowicie:
testyopartenanormachrozwojowychniesądostosowanedobadaniamałychdzieci
zzaburzeniamirozwoju;
procedurydiagnostyczneprzeprowadzanesązpominięciemnaturalnychsytuacjiwśrodowisku
życiadziecka,stądteżpojawiająsiętrudnościwuchwyceniurzeczywistychfunkcjonalnych
umiejętnościdziecka(Neisworth,Bagnato,2004).
Metodąwskazywania,któredziecipowinnybyćpoddanebardziejszczegółowejanalizierozwoju,
sąbadaniaprzesiewowe.Wynikitychbadańmogąbyćjednakobarczonebłędempolegającym
naniewychwyceniuprzezdiagnostęistniejącegoproblemu.Błądwocenierzutujenamożliwości
korzystaniaprzezdzieckoijegorodzinęzwczesnejinterwencji.Ponadto,jakjużwspomniano
wcześniej,ocenarozwojuodgrywaważnąrolęwtworzeniuindywidualnegoplanuterapiidladzieci.
Programypowinnybyćopartenainformacjachdotyczącychsilnychstrondzieckaorazjegopotrzeb
wzakresiewspomaganiarozwoju.Oczywistejestzatem,żestosowaneprocedurydiagnostyczne
musząbyćodpowiedniedorozwojowychmożliwościdzieckaiuwzględniaćwspółpracęzrodzicami.
Kiedyrodzicesąautentycznymiczłonkamizespołu,specjaliścimogązebraćinformacjeniedostępne
zżadnegoinnegoźródła(Neisworth,Bagnato,2004).
Wartoteżwspomnieć,żechociażznanąistosowanąpraktykąjestseparowaniedzieciodich
opiekunówwtrakciepostępowaniadiagnostycznego,niezalecasięjejwprzypadkudzieciponiżej
ośmiulat,uktórychprzeprowadzasiębadaniawkierunkuASD.Wprzypadkujeszczemłodszychdzieci
obecnośćrodzicówjestkonieczna,ponieważpozwalazapewnićimkomfortwnowejsytuacji.Dzięki
udziałowirodzicówwprocesiediagnozowaniaspecjalistazyskujebogateźródłoinformacji,jakim
sąobserwacjedotyczącecodziennegofunkcjonowaniadziecka,imożejewykorzystywać,bylepiej
rozumiećjegozachowaniawtrakciebadania.Zalecasięjednakpowiadamianieopiekunówotym,
żeichgłównąroląwopisywanejsytuacjijestbycie„bezpiecznąbazą”dladziecka.Częstorodzice
chcązachęcaćdzieckodoudziałuwbadaniuorazdopodjęciainterakcjizbadającym.Obserwowanie
niepowodzeńdzieckamożebyćdlanichstresujące,zwłaszczakiedysąprzekonani,żejestono
wstanieporadzićsobiezzadaniem.Powinnosięzatemnakłaniaćrodzicówdoobserwowania
zachowaniadziecka,alepodejmowaniadziałańtylkowtedy,kiedysąotoproszeni(Goldstein,
Ozonoff,Cook,Clark,2009).
Rzetelnaocenafunkcjonowaniamałychdzieciodnosisiędosystematycznegozbieraniadanych
onaturalnych,codziennychzachowaniachichiichrodzin.Informacjesągromadzonewczasie
bezpośrednichobserwacjiiichnagrywania,wtrakciewywiadów,zapomocąskalocenoraz
obserwowanychpróbekswobodnejlubwyzwalanejzabawy.Wprzeciwieństwiedokonwencjonalnych
testówważnymipozycjamiwoceniesąrzeczywistezachowaniadziecka,któresądlaniego
funkcjonalnieistotne,iuzyskiwaneprzeznieosiągnięcia,np.sposóbprzemieszczaniasię,
komunikowanieswoichpotrzeb,odróżnianieodsiebierzeczyorazumiejętnościkorzystaniazzabawek
zgodniezichprzeznaczeniem.Wiadomoteż,żetylkoniektórzyspecjaliści,najczęściejpsycholodzy,
sąupoważnienidoprzeprowadzaniastandaryzowanychtestów.Zwyklesąonidladzieckaobcymi
