Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zaczynająopowiadać,apotemsięwycofują.Towarzyszytemu–
czynaprawdętrzebatomówić?–całkiemsporonapięcia,bólu
ilęku.Zarzekomąmodąkryjąsiędramatyitraumy,októrych
przezdziesięcioleciamilczano.PolskichŻydówmłodszegopoko-
leniawieleróżni:sposób,wjakidowiedzielisięoswoimpocho-
dzeniu,ito,coztąwiedzązrobili,liczbażydowskichprzodków
istopieńpokrewieństwa,wiekizwiązaneznimoddalenieod
Zagłady.DzielinasstosunekdojudaizmuidopaństwaIzrael,do
Polskiipolskiejpolityki,alełączy–opróczkilkuorganizacji,ini-
cjatywspołecznychiwięzitowarzyskich–poczucie,żejesteśmy
tuusiebie,mimoiżmamyżydowskiekorzenie.Powiadam:mimo
–bokontekstemjestwciążpowszechnywPolsceantysemityzm,
morzeniechęciipodejrzeń,odmowazmierzeniasięzhistorią.
Żydekzpieniążkiemjakośnasnieśmieszy,choćjegowszechobec-
nośćróżniebywaoceniana32.
TowłaśnieflpowszechnywPolsceantysemityzm”skazujeŻydów
namilczenie.Dalejjesteśmynarodem,wktórymstereotypyzwy-
ciężająwwalcezracjonalnymiargumentami.Mimotojesteśmy
równieżnarodemzmocnozakotwiczonympoczuciemwinyodzie-
dziczonymponaszychprzodkach.flZagładanigdyniezniknęła
zpolskiejkultury”33,jednak
wrezultacieflprzeszłości”,czyliprzedwojennegoantysemity-
zmu,byliśmyobojętninalosŻydówwczasiewojny.Wrezulta-
cieobojętności,któraułatwiłaNiemcomdokonanieZagłady,czu-
jemywspółwinę.Niechcemyjednakdopuścićjejdogłosu,jakoże
polskatożsamośćzbiorowaopierasięnafanatyzmieniewinności.
Wautokreacjachbronimyczystościihonoru,przedstawiającsie-
biejakoofiarylubobrońcówofiar.Ponieważpostawatakaniedaje
siępogodzićzhistorycznąprawdą,więctematyflparzące”–ado
nichnależyproblemZagłady–zostajązepchniętedopodziemi
społecznejkomunikacji34.
32A.Graff:ModanaŻydów?…Doopiniitejwartododaćrównieżsłowa
KingiDunin,którazaznacza,żeflliteraturabezpośredniozwiązanazHolo-
caustemjestdomenąpisarzypochodzeniażydowskiego,conadajejejspe-
cyficznystatusświadectwa”(Taż:CzytającPolskęł,s.145).
33P.Czapliński:Zagłada-niedokończonanarracjał,s.337
.
34Tamże,s.344.
17
