Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
DZIEDZICTWONEOLITU
Przyrozważaniachnadceramikąbędziemymusielistalepamiętaćprzynajmniej
odwóchważnychaspektach,oformieiozdobnictwie.Dotejdychotomiitrzebabędzie
niejedenrazwracać.Jestonawsztukachplastycznychbardzościślepowiązanazinnądy-
chotomią,tądzielącątreśćodformy.OtóżdlaceramikineolitycznejzokresuYangshaojest
charakterystycznybrakrozdz
,więkumiędzyformąafunkcjąnaczynia_oilemożemydziś
właściwieokreślićfunkcjętychnaczyń.Tenstanzharmonizowaniafunkcjiiformypozwala
skupićsięnarozważaniachnadformąidekoracjąjakojedynymiwyznacznikamiartystycznej
wartościdzieła.
Jeślichodzioformę,tomożnastwierdzić,żeceramikaYangshaodowodzidużych
umiejętnościgarncarskich.Przeważająróżnetypywazocharakterystycznympółkulistym
kształciegórnejczęścibrzuścaiprzypominającejściętystożekczęścidolnej.Zwróćmyuwagę,
żejesttoformadośćwyrafinowana.Nagranicyobuczęściznajdująsięzazwyczajniezbyt
wielkiedwaucha.Częśćgórnawazymazwykledośćszerokiwlew.Wazyteformowanoręcz-
nie,aichpowierzchnięgładzonotakdokładnie,żejejgładkośćprzypominaglazurę,którejte
naczynianigdyniemiały.Niektóreznaczyńtegookresuodznaczająsiępowierzchniąchro-
powatą,czasemzdobionąreliefowomotywemsznurowym.Wazyteodnajdujemygłównie
wgrobach,aleniesąoneurnami,nigdybowiemniezawierałyprochówludzkich.Warto
wszakżepamiętać,żetęodległąkulturęneolitycznąpoznajemypoprzezjejwytworyskładane
wgrobach,reprezentującewięccoś,comożnaokreślićjakonaczyniarytualne,aniepoprzez
jejnaczyniaużytkowe.
PróczcharakterystycznychwazwśródceramikiYangshaoznajdujemynaczynia,
którychkształtjawisięnamzperspektywyminionychwiekówjakoarchetyppóz
,niejszych
naczyńzbrązu,atakżeitych,któreprodukowanopóz
,niejzporcelany.Zwracająprzede
wszystkimuwagęrozlicznetypynaczyńwspartychnatrzechnogach,niekiedysmukłychiwy-
sokich,jaksłynnapaterazZouxianwprowincjiShandong.Winnychprzypadkachnogina-
czyńsągrubeiwewnątrzpuste,czasamibywająwręczpękateiprzywodząnamyślwymię
owcylubkozy,zwierząthodowanychwtamtychwiekach.Talicznarodzinanaczyńtrójno-
gich,woczywistysposóbspokrewnionaznaczyniamiwspartyminaczterechnogach(kształ-
tynógsąwobuprzypadkachtakiesame),jestrysemdlakulturyYangshaoniezwykle
charakterystycznym,któregokontynuacjęodnajdujemywwiekachpóz
,niejszych.Sątowięc
naczynia,októrychmożnapowiedzieć,żenależązcałąpewnościądokulturychińskiej.
Innymtypemnaczyń,równieżdlatejepokicharakterystycznych,sąnaczyniazoo-
morficzne,będącewłaściwierzez
,bąpełną.Ichcharakterrytualny,różnyzapewneodcharak-
terunaczyńużytkowych,nieulegawątpliwości.Przedstawiająoneróżnezwierzęta,zktórymi
wiązałasięzapewnejakaśtreśćsymboliczna,dziśdlanasniejasna.Równieżtakategoria
naczyńtworzysilnąwięz
,zpóz
,niejsząkulturąbrązu.Wśródwieluodnalezionychszczególną
sławącieszysięprosięprzeznaczonedoprzechowywanianapojów.Dogrzbietuzwierzęcia
dobudowanoniewielkikominekwlewuidodanouchwytłączącysięznasadągłowy.Uchy-
lonyryjsłużyłzawylew.Naczynietoodznaczasięznakomitąekspresją,prostotąlinii,rea-
lizmemujęcia,któremutowarzyszyświetneprzetworzenieformyprzezskrócenietułowia.
Przeztenzabiegspowodowano,żenaczynielepiejspełniaswąfunkcję,ajednocześnieuzys-
kanozwartośćbryły.
WymieniliśmytutrzycharakterystyczneformynaczyńzokresuYangshao.Pierwsza
znichmaznaczeniezupełniewyjątkowe,gdyżzbliżaonakulturęchińskąwjejzaraniudo
