Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
DZIEDZICTWONEOLITU
OstatniąfazękulturyYangshaonazywasiękulturąMajiayao(odmiejscowościna
południeodLanzhouwprowincjiGansu).Kulturatazajmujewschodnieziemieprowincji
Gansu,sięgajączjednejstronywokolicedzisiejszegoXininguwprowincjiQinghai,zdrugiej
zaśwybiegającdalekonapółnocnyzachódażdoJiuqüanu,dokąddocierawąskimkoryta-
rzemmiędzyniebotycznymistokamiJilianshanu(do5500mn.p.m.)apiaskamiGobi,
wktórychginąbezśladuwartkierzekigórskie.Najdalejnapółnocnyzachódwysunięteznane
dziśstanowiskotejkulturyodległejestodXi-anuwprowincjiShaanxioponad1000km
wliniiprostej,codajepojęcieozasięguekspansjitejkultury.Powiedzmyodrazu:ekspansji
skierowanejkuwnętrzuwielkiegolądu.
Wiemyjuż,jakiobszarzajmowałakulturaYangshaowrazzpoprzedzającąjąkulturą
PeiliganguoraznastępującąponiejkulturąMajiayao.Powiedzmyjeszcze,żeprzynajmniej
naparustanowiskacharcheologicznychwarstwykulturyPeiliganguleżąbezpośredniopod
warstwąYangshao,cowskazujenaprzechodzeniejednejkulturywdrugąwtymsamym
miejscu.InaczejrzeczsięprzedstawiazkulturąMajiayao,która_oilemiwiadomo_nigdzie
niewystępujepowyżejwarstwywłaściwejkulturyYangshao.Wskazujetonamigracjętejkul-
turynaterenyuprzednioniezajęte,gdzieprzeszłaonaswoistąewolucję.Dziśzanajbardziej
reprezentatywnestanowiskodlakulturyYangshaouznajesięBanpopodXi-anem(czyraczej
jużwobrębierozrastającegosięmiasta).ZwiedzanieBanpojestżelaznympunktemprogra-
muwiększościwycieczek.Przyznaćtrzeba,żekiedysięwchodzidoogromnegopawilonu
istajesięprzedrozległymterenem,naktórymtylkozagłębieniawziemiznacządziśślady
ludzkiejdziałalności,trudnosobiewyobrazić,jaktowszystkomogłowyglądaćprzedtysią-
camilat,napocz.IIItysiącleciaprzedChr.,ajeszczetrudniejodnalez
,ćwtychpozostałoś-
ciachelementyprzejęteprzezpóz
,niejszepokoleniaiprzekazanepotomnym.Krótkomówiąc,
trudnodostrzecto,comacechywyłaniającejsięcywilizacjichińskiej.
Tezagłębieniawziemitośladydomostwztamtychodległychczasów.Osiedle,które
dziśnazywamyBanpo,byłozamieszkaneprzezczasdłuższy,niektórzyutrzymują,że
odkońcapaleolitu.Niemawkażdymraziewątpliwości,żebyłoonozamieszkanejuż
wsamychpoczątkachneolitu.Jednedomysątamokrągłe,inneprzybierająkształtzbliżony
doprostokąta.
Żebysobieuzmysłowić,naczympolegawagadokonańanonimowychtwórcówkul-
turyYangshao,trzebawpierwwiedzieć,jakwyglądałynajstarszeludzkieosiedlawbasenie
RzekiŻółtej.Składałysięonezdomostwpółzagłębionychwziemi,nadktórymiwznosiłasię
stożkowatakonstrukcjazdrewnianychbelekprzykrytychsłomą.Zatemwłaściwymdomem
byłajamawykopanawziemi,zcentralnieumieszczonympaleniskiem.To,cowystawałonad
ziemię,tobyławzasadziesamakonstrukcjadachowazotworemwejściowym,leczbezżad-
negoinnegootworu,kominowegoczyokiennego.Domostwotakiemiałonajczęściejkształt
kolisty,najlepszyprzybudowlachodachachtypunamiotowego.Poszczególnedomostwa
byłyrozmieszczonewsposóbnieregularnywmiejscułatwymdoobronienia.
Jestniezwykleważne,żejużwtejodległejepocedługośćdostępnegobudulcadecy-
dowałaowielkościdomostwa.Długośćbalidrewnianychtworzącychkonstrukcjęnośną
stożkowategodachuwyznaczałarozmiarycałości,stawiałakonkretnegranicewielkoścido-
mu.Domostwatenieznałypoczątkowobelkipodpierającej,umieszczonejcentralnie,ato
stawiałookreślonewymoginachyleniabelekwzględemsiebie.Skorobowiemdługośćbelki
drewnianej,jakąmiałdoswejdyspozycjibudowniczy,wyznaczałazasadniczyrozmiarbu-
