Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nihonbunkaron,Nihonjinron
27
odegraćrolęnaroduwybranegoiwyruszyćwświatzmisjądziejowązaprowadzeniaładu
ispokojuzarównowAzji,jakinacałymświecie.Takisposóbmyśleniaiindoktrynacja
społeczeństwanasiliłysięznowuwsytuacjikryzysowej,wdrugiejpołowielat20.XXwieku,
kiedypopierwszejwojnieświatowejJaponiazaczęłaborykaćsięzróżnymiproblemamii,
ostatecznie,zgłębokimkryzysemgospodarczymispołecznym.Porazkolejnyzagłówną
jegoprzyczynęuznanozbytintensywneprzyjmowaniewzorówzachodnichizwiązaneztym
odejścieodwłasnychwzorówkulturowych.Koniecznyznówstałsiępowrótdotradycji
iDoczyszczenie”kokutai.Władzepoparłytenzamysłiw1937rokuMinisterstwoEdukacji
opublikowałobroszuręKokutainohongi(Podstawowezasadycharakterunarodowego).
Stałasięobowiązkowympodręcznikiemwszkołachiwykładniązasadetykinarodowejdla
Japończyków,tymrazemprzygotowującychsiędorealizacjimisjidziejowejwAzji.
Powróćmyjednakdolat80.XIXwieku.Intensywnereformymodernizacyjnenawzór
zachodnidoprowadziłydotego,żeczęśćJapończykówprzyjęłapostawękrytycznąwobec
Zachodu.Nawoływalionidopowrotudotradycyjnychwartości,dostarychobyczajów,choć
podstawowezmianysystemowe,dziękiktórymJaponiastałasiępaństwemnowoczesnym,
uznanozaniezbędne.Ważnąorganizacjąbroniącąrodzimychwartościiduchowejniezależ-
nościJaponiibyłozałożonew1888rokuStowarzyszeniePolityczno-Oświatowe(Seikyōsha).
Działaliwnimtacyintelektualiści,jak:ShigaShigetaka(1863-1927),MiyakeSetsurei
(1860-1945),SugiuraShigetake(Jfigo;1855-1924),niemalwszyscywykształceniwzachod-
niejfilozofiilubnaukachścisłych.WydawaliczasopismoDNihonjin”(1888-1907,Japończy-
cy),późniejprzekształconewDNihonoyobiNihonjin”(1907-1945,JaponiaiJapończycy).
IchpodstawowymcelemstałosięDzachowanienarodowejesencji”(kokusuihozon),którego
tozwrotuzaczęliużywaćwszyscyprzeciwnicyzbędnychzapożyczeńzZachodu,mogących
zaszkodzićjapońskiemucharakterowinarodowemu.ShigazasłynąłpracąNihonfūkeiron
(1894,Rozważanianatematjapońskiegokrajobrazu),wktórejszczegółowoopisałkrajobraz
Japonii,uznającgozanajpiękniejszynaświecie,iwykazał,żetowłaśniespecyficznewarunki
naturalne(morza,prądymorskie,góry,wulkanyetc.)wpłynęłynacharakterJapończyków.
ChciałwtensposóbwzmocnićświadomośćnarodowąidumęJapończykóworazuzmy-
słowićimmożliwośćzajęciaprzezJaponięważnegomiejscawszybkozmieniającymsię
porządkuświata.MiyakewpracyShinzenbiNihonjin(1891,Japończycy-prawda,dobroć,
piękno)podkreślałkoniecznośćutrzymaniaodrębnościkulturowychiwewnętrznejspójności
różnychkultur,azaniekorzystneuważałichłączenie.Odrębnośćwiązałasięzszacunkiem
dlainnych,aponadtostanowiłapodstawępostępuświatowego.Dlategoniezmiernieważne
wedługniegobyłowykształceniewJapończykachumiejętnościrozumienianietylkowłasnej
kultury,aleteżkulturZachodu.Tylkodobraznajomośćspuściznynarodowejispecjalne
umiejętnościpozwoląnarodowiruszyćzmisjądziejową.Sugiura,absolwentstudiówche-
micznychwAnglii,zająłsięproblemamiedukacji.PodobniejakMiyakenalegałnalepsze,
głębokiepoznaniekulturyrodzimejprzedpoznaniemZachoduizwracałuwagęnaspecyfikę
tradycyjnychwartości,np.najednośćwładzyireligiizarównowstarożytnej,jakiwewspół-
czesnejmuJaponii,naspecjalnerelacjemiędzydomemcesarskimaludem.
DoważnychizaliczanychdoreprezentatywnychdlanurtuNihonjinronautorów
ztamtychczasównależąm.in.:UchimuraKanzō(1861-1930),NitobeInazō(1862-1933)
iOkakuraTenshin(Kakuzō;1862-1913).Choćreprezentowaliinnedziedzinyimieli
różnezainteresowania,onitakżepodjęlitematDjapońskości”iwyjątkowościkulturyich
