Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
dopierwszego
tomu
XX
niażyciaumysłowego.Niebawempojawilisię
wPolsceuczenidużegoformatu,wtymtakże
medycy
.
Rozkwitmedycynypolskiejprzypadłna
czasyrenesansu,obfitującegowpostacizna-
komitychlekarzy
,takichjakJózefStruś,Woj-
ciechOczko,MaciejzMiechowa,Sebastian
Petrycyiinni.Wtedyrozwinęłasiępolskali-
teraturamedyczna,tworzonagłówniewjęzy-
kułacińskim,dziełaPolakówbudziłyzainte-
resowaniewinnychkrajach.Regresiupadek
medycynypolskiej,którynastapiłwXVII
iXVIIIw.,byłpowiązanyzpogarszającąsię
sytuacjąpolityczno-społecznąigospodarczą
naszegokraju.Jednakżeiwówczas,kiedyra-
cjonalnepraktykimedycznezostaływdużej
mierzezastąpioneszarlataństwem,awnaj-
lepszymprzypadkumedycynąludową,po-
jawialisięwybitnilekarze,przedstawiciele
medycynybaroku.
PodjęteprzezKomisjęEdukacjiNarodo-
wejreformypolskiegoszkolnictwa,wtym
takżemedycznego,dałynowyimpulsdoroz-
wojumedycyny
.Tegoprocesunieprzerwały
nawetutratapaństwowościiponuryokres
zaborów.WłaśniewXIXw.odrodziłasię
kulturainaukapolska,stającsięswoistym
orężemwwalceoniepodległość.Ogromne
sukcesybędąceudziałempolskiejdziewięt-
nastowiecznejmedycynyzostaływniniej-
szymtomiezaprezentowaneprzez19au-
torów,którzyomówili
kolejno:organizację
opiekizdrowotnej,rozwójwyższegoszkol-
nictwamedycznego,postępwlekarskichna-
ukachpodstawowych,wmedycyniezacho-
wawczej,zabiegowejimedycyniesądowej.
Uwzględnilitakżehistorięifilozofięmedy-
cyny
,etykęlekarskąorazdziejetowarzystw
lekarskichiaktywnośćlekarzywAkademii
Umiejętności.
Rozważaniaautorówpozwalajączytel-
nikowiprześledzićm.in.losyszkolnictwa
medycznegowposzczególnychzaborach.
WWilnie,któreznalazłosięwgranicachRo-
sji,SzkołęGłównąWileńskąprzekształcono
w1802r.wuniwersytet.Uczelniawokresie
liberalnejpolitykicaraAleksandraIwobec
Polakówprzeżywaładynamicznyrozwój,
awydziałlekarskimiałznacznąliczbęka-
tedrorazdoskonałypersonelnaukowo-dy-
daktyczny
,prezentująceuropejskipoziom
nauczania.Wśródwykładowcówbyliwybit-
niuczeni,jaknp.JanAndrzejLobenwain,
MikołajMianowski,JanŚniadecki,JanPiotr
Frank.Rozkwittegoośrodkazostałprzerwa-
nyprzezprocesfilomatów.Uniwersytetosta-
teczniezamkniętow1832r.,wramachrepre-
sjipopowstaniowych.Zwydziałulekarskiego
utworzonowówczasAkademięMedyko-Chi-
rurgiczną.Podobnylosspotkałistniejącyod
1816r.UniwersytetWarszawski.Utworzona
wWarszawiew1857r.AkademiaMedyko-
-Chirurgicznazostałapóźniejwłączonajako
wydziałlekarskidoutworzonejw1862r.
SzkołyGłównej.Popowstaniustyczniowym
zkoleiSzkołęGłównązastąpiłCesarskiUni-
wersytetWarszawski(1869),naktórymwy-
kładanowyłączniewjęzykurosyjskim.Na
powołanymdożyciaw1784r.Uniwersytecie
Lwowskimutworzonowydziałlekarski,jed-
nakwpoczątkachXIXw.przekształconotę
uczelnięwszkołęśrednią.W1817r.cesarz
austriackiFranciszekInadałjejrangęuni-
wersytetu,wktórymniebyłojednakwydzia-
łulekarskiego.DopieropodkoniecXIXstu-
lecia,w1894r.,zorganizowanotamfakultet
medyczny
.WydziałLekarskiUniwersytetu
Krakowskiegoprzechodziłzmiennekoleje
losu,alezachowałciągłośćistnienia.Zuczel-
niąkrakowskązwiązałolosywieluznakomi-
tychpolskichuczonych,takichjak:Ludwik
Bierkowski,JózefDietl,IzydorKopernicki,
LudwikRydygier,LudwikTeichmanniinni.
Istniejąceszkolnictwomedycznepozwa-
lałorozwijaćsięnauceisztucelekarskiej,
którejposzczególnespecjalności–jakjuż
wspomniałem–znalazłyomówienienakar-
tachrozdziałów.Polskieśrodowiskolekarskie
wXIXstuleciudążyłodointegracjiwramach
różnychtowarzystw,stanowiącychponadto
forumwymianydoświadczeńiosiągnięć.Ten
samcelprzyświecałorganizatoromzebrań,
konferencjiizjazdóworaztwórcompolsko-
języcznegopiśmiennictwalekarskiego.Ruch
intelektualnywnaukachmedycznych,wspie-
ranydoświadczeniempraktycznymiwiedzą
zdobywanązagranicą,stworzyłpodatny
gruntpodrozwójnowoczesnejmedycyny
naziemiachpolskich.Jejprekursoramibyli
wybitniuczeni,m.in.wspomnianilekarze
zuniwersytetuwKrakowieorazreprezentan-
ciśrodowiskanaukowegoWarszawy:Ludwik
MaurycyHirszfeld,TytusChałubiński,Hen-
rykHoyer,WłodzimierzBrodowski,atakże
Poznania:TeofilKaczorowski,KarolMarcin-
kowskiiinni.
Działalnośćcałejrzeszyświetnychleka-
rzymiaładecydującywpływnaorganizację
opiekizdrowotnej,główniewzaborzerosyj-
skim,gdziebudowanoiotwieranonowepla-
cówkisłużbyzdrowiasumptemspołecznym,
adziałalnośćfilantropijnaprzybrałaformę
