Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wałklasztorbożogrobcówwMiechowie62.
Zakonnicyprowadzilidziałalnośćnietylko
typowoszpitalną,lecztakżecharytatywną63.
WXVIIIw.przejęlipodswojąopiekęczęść
szkółpojezuickich,główniewzakresiemedy-
cyny
.
Niecomniejaktywnywrozwojuszpital-
nictwawPolscebyłrycersko-szpitalnyzakon
joannitów64,choćtakżewielcezasłużony
dlanajwcześniejszychpoczątkóworganiza-
cjiopiekimedycznej.Pierwszakomandoria
joannitówzostałaustanowionawPozna-
niu.Tampowstałjedenzpierwszychszpi-
taliwPolsce,podwezwaniemśw.Michała
(1170),przekazanyw1187r.przezMiesz-
kaIIIwwieczneposiadaniejoannitom.
Obiektwkrótcezmieniłnazwęnaszpitalpod
wezwaniemśw.Jana65.NaŚląskuzakonmiał
17komturii,aletamszerszejdziałalności
charytatywnejniepodjął.Szpitalebyłypo-
czątkowozwiązanejedyniezdwomaklaszto-
rami–wKłodzkuiGłubczycach,awXIVw.
jeszczeztrzema–szpitalemBożegoCiaławe
Wrocławiu,wZłotoryiorazOpawie(1359).
WXVw.joanniciufundowalidomdlabied-
nychwOleśnicyMałejkołoOławy
.Zakon
tenzajmowałsiędrobiazgowoorganizacją
pobytupensjonariusza:przydzielanomu
słomianąmatę,poczymzakładanokartęob-
serwacyjną(!),ustalanodietęiwypisywano
całotygodniowemenu.Takbyłowszpitalu
prowadzonymprzezjoannitówweWrocła-
wiuw1337r.66Toniezwykłeusprawnienie
byłonieladanowościąwśredniowiecznych
realiach.
Abytematklasztornegoszpitalnictwa
średniowiecznego
omówić
wyczerpująco,
należywspomniećozakonieszpitalnym
Krzyżakówzczerwonągwiazdą(Krzyżacy
gwiaździści,Cruciferi)67,któryprzyjąłregułę
pomaganiaubogimichorym,takąjakducha-
cy
.ZinicjatywyksiężnejAnny
,siostryHenry-
kaPobożnego,zakonwXIIIw.zaopiekował
sięszpitalemśw.ElżbietyweWrocławiu68,
wspólniezsiostramizezgromadzeniaaugu-
stianek(dwukonwentowo)69,toteżCruciferi
podporządkowalisięreguleśw.Augustyna70.
Byłyjeszczedwazakonneszpitalena
tereniePolski–braciszpitalnychśw.Anto-
niego.PierwszydziałałwBrzeguwXVw.
izakończyłdziałalnośćpopożarzew1494r.
Drugi,wNysie,działałnieprzerwaniedo
XVIIw.71
Niesposóbwreszciepominąćbenedykty-
nów,zakonuowspaniałejtradycji,któremu
kulturainaukanacałymkontynencieeuro-
pejskimwielezawdzięcza.Odtejformacji
zakonnejoddzielilisięcystersi,omówieni
wcześniej.Benedyktyniwymagająszczegól-
negouhonorowaniajakowspółpomysłodaw-
cyiwspółtwórcyszpitalnictwa.Regułaza-
konupowstałegow529r.nagórzeMonte
Cassinocharakteryzowałasięsurowością
zasadimądrąznajomościąnaturyludzkiej.
Zakonnicyrygorystycznieprzestrzegaliza-
sadmoralnychiwyróżnialisiępracowitością.
Benedyktynizasłużylisięwielcedlautrwa-
laniawiedzy
,naukiitradycjisłowapisane-
gowwielukrajachEuropy
,takżewPolsce.
Ogromneznaczeniemiałaprzysłowiowa
MedycynawPolsce
przedrozbiorowej
62Stałydopływfunduszyodmagnatówibiskupówsprzyjałrozwojowizakonuirozbudowieklasztoru.Pozałago-
dzeniukonfliktówzbrojnych,wktórewdalisięzakonnicyzaczasówWładysławaŁokietka,wXIVw.prepozyt
(przełożony)miechowskizostałuznanyzazwierzchniegowikariuszageneralnegozakonunacałąPolskęoraz
krajesąsiednie.DoXVIw.powstałyłącznie32ośrodkizakonubożogrobcówwPolscezustalonąwówczas
zależnościąodprepozytazakonuzMiechowazpodległościąbezpośredniopatriarszejerozolimskiemu.Wcześ-
nierozpoczęlidziałalnośćszpitalnąbożogrobcywNysie,bojużw1239r.WdrugiejpołowieXIIIw.osiedlili
sięwChorzowieistądzostaliprzeniesienidoBytomia(przed1338r.).BylirównieżzwiązanizRaciborzem
(1299),Dzierżoniowem(1310)iZąbkowicami.Powojnachhusyckichsiedzibaprepozytazakonubożogrob-
cówmieściłasięwNysie.
63K.Dola,SzpitaleśredniowieczneŚląskaI:Rozwójhistoryczny,nRocznikTeologicznyŚląskaOpolskiego”1968,
s.243.
64Szpitalnicyśw.JanaJerozolimskiego(Militiahospitaliss.JoannisHierosolymitani)–formacjazakonnazało-
żonaw1048r.Oddzielilisięodbenedyktynówjerozolimskich.DługoszokreślaichHospitalariilubTemplarii.
65L.Wachholz,Szpitalekrakowskie,s.15–16.
66K.Dola,ZakonjoannitównaŚląskudopołowyXIVw.,nStudiaTeologiczno-HistoryczneŚląskaOpolskiego”
1972,s.75–77.
67Zakonzałożonyprzezśw.AgnieszkęczeskąwPradze(1232/1234).
68NaŚląskupowstałokilkaobiektówniosącychposługęklasztorno-szpitalną–wBolesławcu(przed1261),
Ziębicach(1282),Świdnicy(1283),Legnicy(1295),apozaŚląskiempowstałykomandoriewInowrocławiu
(1268)iwBrześciuKujawskim(1295).
69K.Dola,Szpitaleśredniowieczne,s.248–250.
70L.Wachholz,Szpitalekrakowskie,s.17–18.
71K.Dola,Wkładzakonów,s.138–139.
15
