Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
AnnaPawlikowska-Piechotka,MaciejPiechotka
pne.Odkryciaarcheologicznedowodzą,żegreckigimnazjonniebyłuznanyprzez
Rzymianzawystarczającydla20000-tysięcznegomiasta,uzupełniligotrzema
zespołamitermzlokalizowanymiwpobliżugłównegoplacumiejskiego-forum,
wczęścizachodniejPompejów[Honour2011].Rzymianiewswoichmiastach
wznosilinatomiastnawzórgreckichbudowlistadiony,hipodromy,basenypły-
wackie(nietylkoodkrytejakwgimnazjonachgreckich,aletakżekryte,jako
częśćzespołuterm).Rzymianieponadtorozpowszechnilitakżenieznanewarchi-
tekturzegreckiejinneobiekty,takiejakmonumentalne,okształcieeliptycznym,
arenyiwidowni-amfiteatry.
Szczególnieinteresującymobiektemsportowo-rekreacyjnymantycznego
Rzymubyłytermy[łac.thermae],publicznełaźnieskładającesięzkomplek-
subudynkóworóżnymprzeznaczeniu(basenyzzimnaiciepłąwodą,sauny,
przebieralnie,biblioteki,restauracje,muzea,salekoncertowe),otoczoneziele-
niąparkowąiobiektamisportowymi.Skromniejsze,zwykłezakładykąpielo-
we,niezasługującenamiano4thermae’,zarezerwowanegotylkodlaobiektów
elitarnych,nazywanobanalelubbalinae.Wluksusowychtermachgościom
zapewnianoogrzewanie,gorącąwodęwbasenachkąpielowychibogatąinfra-
strukturęusługową.
Byłatozewszechmiarodpowiedniaoprawanietylkodlazabiegówsanitar-
nych,alerównieżrozrywektowarzyskichiintelektualnych,dysputpolitycznych
ićwiczeńfizycznych.Chociażwzoremdlarzymskichtermbyłygreckiegimna-
zjony,termywznoszonewokresieCesarstwaodbiegałyznaczącoprogramem,
wielkościąiluksusemodgreckichobiektów.Byłydlaobywatelirzymskichośrod-
kamiżyciakulturalnegoitowarzyskiego,ulubionymmiejscemsportuirekreacji.
WantycznymRzymie,zgodniezespisamiinwentaryzacyjnymiwIIwne,
istniałookoło4000łaźnipublicznych,wtymponad950większychzakładów
kąpielowych(balneum).Jednakjedyniekilkanaścieznichbyłogodnychnoszenia
mianaluksusowych,orozbudowanymibogatymprogramiefunkcjonalno-użyt-
kowymtypowymdlathermae[Honour2011].Najstarsze,zokresuRepublikibyły
dosyćskromne,późniejszewznoszonejużwokresieCesarstwa-bardziejoka-
załe.PierwszewielkietermypowstałydziękifundacjiMarkaAgrypyw25roku
pnenaPoluMarsowym(CampusMartius),położonymwzakoluTybru(wparku
wokółtermbyłonawetsztucznejezioro),kolejnetermywybudowałnieopodal
Neron[Fletcher2002].
Donajsłynniejszychinajwiększychrzymskichtermnależałyte,zbudowa-
neprzezkolejnychcesarzyinoszącychimięfundatora.Najwcześniejszymibyły
Agrypy(25rokpne)orazTytusa(80rokne),apóźniejszeTrajana,Domicjana,
Karakali,Nerona,Dioklecjana,Konstantyna.Późniejszetermysąopisywaneprzez
historyków,jako4pomnikiwystawioneluksusowemustylowiżycia’rzymskiego
patrycjatu[Davis1999].Pierwszyminiezwykleluksusowymitermamiobogatym
