Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziejeobiektówsportowychwEuropie
33
programieużytkowymbyływybudowaneprzezTrajanawroku109ne,alekolej-
nezespoły,fundacjiKarakali(217rokne)anastępnieDioklecjana(302rokne)
zdołałyjejeszczeprzyćmić.TermyrzymskiezIIiIIIwiekunenierzadkozajmo-
wałypowierzchniękilkunastuhektarów,naprzykładTermyDioklecjanawRzy-
miezIIIwne-zajmowały11ha,abudynekgłównyponad1ha,mogłypomieścić
tysiąceosób.TermyDioklecjanamogłypomieścić3000gości(nieliczącsłużą-
cychiniewolników),aTermyKarakali(zajmujące20ha),blisko2000gości.
Termyrzymskieskładałysięzlicznychpomieszczeń:pływalnizwodązim-
ną(frigidarium),zwodaciepłą(tepidarium),zwodągorącą(caldarium),łaźnie
parowe(laconicm)isuche(saudatorium),wydzielonychpomieszczeńzprywat-
nymiłazienkami(mniejszymibasenamiowymiarachkilkumetrówlubwannami
zkamienialubterrakoty),szatnie(apodyterium),saledowypoczynku,domasażu
olejkamiipiaskiemunctorium,toalety(spłukiwanebieżącąwodą)imagazyny
orazsklepy[Fletcher2002,Honour2011].Rozmiarybasenówpływackichnawet
dzisiajimponują:odkrytybasennatatiowTermachDioklecjanamiałokoło90m
długości(podwójnadługośćrozmiarówolimpijskich),basengłównywtermach
Karakali(piscina)mógłpomieścić1600osób[Davis1999].Ponieważtermybyły
ośrodkiemżyciakulturalnegoiumysłowegobyłytambiblioteki,salekoncertowe,
auledozebrań,bufety.Dlachcącychzażyććwiczeńfizycznych,wtermachbyły
przewidzianesalegimnastyczne(nawzórgreckichpalestra)isaledogierzespo-
łowych(grywpiłkępilaprasina,harpastum)[Lipoński2012,Słapek2010].Be-
tonowaiceglana,surowawwyglądziekonstrukcja,byłaobłożonapłytamizróż-
nokolorowegomarmuru,wnętrzatermozdabiałystiuki,rzeźbyimozaiki,salę
nimfeumzpłaskimwielokątnymbasenem-fontanny.Wspaniały3-metrowej
wysokościposągHerkulesFarnese(obecniewMuzeumNarodowymwNeapolu),
niegdyśzdobiącytermyKarakaliwRzymiejestświadectwembogactwadekoracji
iprzepychu.Mistrzowskiezastosowaniekonstrukcjibetonowych,łuków,sklepień
kolebkowych,żebrowych,kopułipółkopuł-dawałowefekciemożliwośćkształ-
towanianiezwykłychwielkoprzestrzennychwnętrz,robiącychwrażenienawetna
współczesnychodwiedzającychruinytychbudowli.Termybyłyzaopatrywane
wbieżącąwodę(najchętniejzgórskichźródeł,owalorachleczniczych),spro-
wadzanązeznacznychnawetodległościzapomocąakweduktów.Ponadtoprzy
termachbudowanocysternydlagromadzeniazapasównawypadekuszkodzenia
akweduktuiprzerwwdostawachwody.Brudnąwodęodprowadzanokanalizacją
dorzeki(wRzymiezapomocąCloacaMaximadoTybru).Pomieszczeniawe
wnętrzachtermiwodęwbasenachogrzewanozapomocągorącegopowietrza
rozprowadzanegopodpodłogąiniekiedyjeszczespecjalnymiprzewodamiko-
minowymizbudowanymiwewnątrzścian.Systemgrzewczy(równieżstosowany
wgmachachpublicznych,rezydencjachipałacach)nazwanybył-hypocaustum.
Termybyłyotoczonezieleniąparkową,rosłytamplatany,pinie,cyprysy,buksz-
