Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
AnnaPawlikowska-Piechotka,MaciejPiechotka
InaczejniżGrecy,rozkoszującysięwidokamiprzyrodyjakotłemwspół-
zawodnictwasportowego,RzymianiewybraliformęnazywanąprzezRomualda
Wirszyłło4kotłemnamiętności’,owalny,obudowanyzewszystkichstronwyso-
kimirzędamitrybun-amfiteatr[Wirszyłło,1982].Zewzględówterenowychna
terenachpłaskichniemożnatezbyłobudowaćtrybundlawidowninastokach
górskich-dlapomieszczeniawidzówwznoszonospecjalnekonstrukcje,otacza-
jącezewszystkichstronarenę.Monumentalnetrybunymogłypomieścićodkilku
dokilkudziesięciutysięcywidzów(Kolosseum),byłotomożliwedziękiłukowym
konstrukcjomkolebkowymikrzyżowymsklepieniom.Owalnykształtarenyam-
fiteatruumożliwiałdobrewarunkidlawielorakichspektakli-przedewszystkim
ulubionychprzezRzymianwalk.
NajbardziejznanąarenąwalkbyłrzymskiamfiteatrKoloseum(Colosseo,
AmphitheatrumFlavium),zbudowanyustópEskwilinuprzezcesarzyzdynastii
Flawiuszy(stądpierwotnanazwabudowli-TeatrFlawiuszów).Budowęrozpo-
cząłwroku70neWespazjan,aukończyłTytuswroku82ne.Wespazjanowi
zależało,abywzbudzićsympatięipopularnośćwśródludu,zdobyćsympatie
dziękiszczodrymgestom.Fundacjamonumentalnegoamfiteatrumiałabyćjed-
nymznich.ObszernawidowniaKoloseummogłapomieścićdo55000osóbna
miejscachsiedzącychw80rzędachspiętrzonychwokółelipsoidalnejareny,ako-
lejnekilkadziesiąttysięcy-mogłogromadzićsięnamiejscachstojących(według
WalentiuszaiNormanaDavisa-nawetrazem87000widzów)[Davis1999].
Spójnysystemracjonalnierozplanowanychkorytarzy,galeriikomunikacyjnych
orazklatekschodowych,umożliwiałsprawnewchodzenieiwychodzeniewidzów
wokoło6-8minut,cojestwspółczesnymstandardembezpiecznejewakuacjidla
tejwielkościobiektówsportowych.Dlazwiększeniabezpieczeństwaobiektbył
podzielonyna76sektorówzosobnymiwejściami,korytarzamiiklatkamischo-
dowymi.Widzowienabiletach(glinianepłytki)mielioznaczonysektorirząd
widowni,coprzypominaorganizacjęwidowniwspółczesnychstadionówihal
sportowych.Arenaamfiteatru,zaplanowananarzucieelipsymawymiary188m
x155m,obwódamfiteatru524metry,awysokośćbudowliwynosi48metrów
[Fletcher2002].Widowniabyłaopartana7koncentrycznychkręgachfilarów,
tylkogórnyrządwidownibyłdrewniany,pozostałeczęścikonstrukcji-murowa-
ne(zwykorzystaniemróżnychmateriałówwzależnościodpracyiwymagańda-
nejczęścikonstrukcji:cegła,kamień,tufywulkaniczne,beton,trawertyn).Mury
zewnętrzneztrawertynuwydobywanegowTivoliokładanopłytamizmarmuru,
fundamentywykonanozbetonurzymskiego,będącegomieszaninącementuika-
miennegotłucznia(opuscaementicum),filarynośnezbetonuitufówwulkanicz-
nychoblicowanonazewnątrzcegłamilubpłytamimarmurowymi.
NajniższąkondygnacjęKolossumzaprojektowanowporządkutoskańskim,
kolejnąwjońskim,trzeciąiczwartąwkorynckim.Górnerzędybyłyzarezerwo-
