Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
SZTUKA:DZIEJEPOJĘCIA
gniego)jestzroku1549iodtegorokuzaczynasięseriapoetykwdu-
chuArystotelesa
2
.
Dooddzieleniasztukpięknychodrzemiosłprzyczyniłasięsytuacja
społeczna:dążeniaplastykówdopodwyższeniaswejpozycji.Piękno
wczasachrenesansowychzaczęłobyćcenionewyżejiodgrywaćwżyciu
rolę,jakiejniemiałoodczasówstarożytnych;wyżejteżbylicenienijego
producenci,malarze,rzeźbiarze,architekci;samizresztąuważalisięza
coślepszegoodrzemieślników,chcielizerwaćwspólnotęzrzemieślnika-
mi.Pomogłaimjeszcze,niespodziewanie,złasytuacjaekonomiczna;
handeliprzemysł,którekwitływpóźnymśredniowieczu,terazpodupa-
dały,wszystkiedotychczasowelokatykapitałówokazałysięniepewne
–izaczętodziełasztukitraktowaćjakolokatęniegorszą,anawetlepszą
odinnych.Topoprawiłostanmajątkowyipozycjęspołecznąartystów
izkoleipodniosłoichambicje;chcielibyćwyróżniani,oddzieleniod
rzemieślników,potraktowanijakoprzedstawicielesztukwyzwolonych.
Iosiągnęlito,acztylkostopniowo;malarzewcześniejodrzeźbiarzy.
Trudniejbyłoooddzieleniesztukpięknychodnauk;temuwłaśnie
przeszkadzałyambicjemalarzyirzeźbiarzy.Mielidowyboru:byćtrak-
towanijakorzemieślnicylubjakouczeni–wybralitodrugie.Bopozy-
cjaspołecznauczonychbyłanieporównaniewyższa.Aprzytymskłania-
ławtymkierunkutradycyjnakoncepcjasztuki,opierającająnapozna-
niuprawireguł.IdeałemznakomitychartystówOdrodzeniabyłozgłę-
bićprawakierująceichpracą,obliczyćswedziełazmatematycznąści-
słością.DotyczytowszczególnościPieradellaFrancesca,aletakże
Leonarda.ByłotypowątendencjąostatnichdziesięcioleciXVwieku:
LucaPaciolispisałsweobliczeniadoskonałejproporcjiwDedivina
proportionew1497,PieroswąDeperspectivapingendiniecowcześniej.
DopierowpóźniejszychlatachOdrodzeniapojawiłsięsprzeciwwobec
tejścisłej,naukowej,matematycznejkoncepcji:sztukamożerobinawet
więcejniżnauka,aleniemożerobićtegosamego.Zapowiedźtego
sprzeciwujestjużuMichałaAnioła,zcałądobitnościązostałonwypo-
wiedzianyprzezGalileusza.
2
B.Weinberg,AHistoryofLiteraryCriticismintheItalianRenaissance,1961.
