Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
V.Sporyopojęciesztuki
41
II.,s.88)domagałsięodmalarza,byponadwszystkostarałsięoto,by
częścijegodzieła„zbiegłysięwjednopiękno”.Ztychsugestiiwyłoni-
łasięwkońcudefinicjasztuki–odBatteuxzapanowaławXVIIIwie-
ku,awXIXbyławłaściwieobowiązująca.
Definicjatajednakbudzidziśwątpliwości.Międzyinnymidlatego,
że„piękno”niejestwyrazemjednoznacznym.Wznaczeniuszerszym
oznaczawszystko,coktochce,jestwyrazemzachwytuczyupodobania
raczejniżokreśleniem.Wznaczeniuzaśwęższymsprowadzasiędoroz-
wagi,jasności,przejrzystościform;„pięknejestto,coharmonijne”(pul-
chrumestquodcommensuratumest),jakokreślanowXVIwieku.Takie
określeniepięknaodpowiadasztuceklasycznej,wątpliwenatomiastjest,
czyodpowiadasztucegotyckiej,manierycznej,barokowej,znacznejczę-
ścisztukiXXwieku;niemożewięcdefiniowaćcałejsztuki.
2.Cechąswoistąsztukijestto,˝eodtwarzarzeczywistość.Wprzeszło-
ściwdefinicjitejnajczęściejposługiwanosiętakąformułą:sztukanaśla-
dujerzeczywistość.Sokratesokreślałmalarstwojakoodtwarzanierze-
czywidzialnych.AwdwatysiącelatpóźniejLeonardomiałza„najbar-
dziejgodnepochwałytomalarstwo,którewykazujenajwiększązgod-
nośćzrzecząodtwarzaną”(Trattato,frg.411).Byłatojednakdlaobu
definicjasztukitylkoodtwórczej,takiejjakmalarstwo,rzeźba,poezja.
DopierowpołowieXVIIIwiekuBatteux(tensam,którywprowadził
definicjęsztuka=piękno)„usiłował–jakpisze–zastosowaćtęsamąza-
sadęnaśladowaniatakżedomuzykiidosztukigestu”;idodaje,że„sam
sięzdziwił,dojakiegostopniaitymrównieższtukomzasadataodpo-
wiada”.Wyprowadziłstądwniosek,żenaśladowanienaturyjestwspól-
nymzadaniemsztuk;żestanowiwłaściwąichdefinicję.
„Naśladowanie”odpoczątkubyłowyrazemwieloznacznym;ale
wsensiezwykłym,najbardziejrozpowszechnionym,nieodpowiadaani
architekturze,animuzyce,animalarstwuabstrakcyjnemu,atylkozza-
strzeżeniemodpowiadamalarstwufiguratywnemuiznacznejczęścilite-
ratury.Toteżdefinicjata,niegdyśtakwzięta,dziśjesttylkohistorycz-
nymprzypomnieniem.Pojawiłysięnatomiastprzynajmniejcztery
nowe(lubwzględnienowe)definicje.
