Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
więzienneregulacjeprawnemiałyzregułycharakterdeklaratoryjny,apraktykabyła
zwykleniemalichprzeciwieństwem.Dlategowśródkryteriówpozyskiwaniamate-
riałuinformacyjnegonaplanpierwszywysuniętodążeniedozgromadzeniapozycji
ocharakterzediagnostycznym,faktografcznym,deskryptywnym.Chodziłowszak
oto,byułatwićprzyszłymbadaczomdziejówwięziennictwadotarciedodokumen-
tówiliteratury,napodstawiektórychdasięodtworzyćrzeczywistyobrazjegofunk-
cjonowaniaorazpostępowaniazuwięzionymiprzestępcami;wyłuskaćzoprzędu
narracjiżyczeniowych,świadomiedawanychfałszywychświadectw,kłamliwych
przemilczeńalbointelektualnychczymartyrologiczniezabarwionychegzaltacji
prawdęolosieskazańcóworazurządzeniuinstytucjiprzeznaczonychdoichizolo-
wania.Przyjętozresztągeneralnezałożenie,żeprzeglądównastawionybędziena
treścizwiązanezinstytucjąwięzieniaiorganizacjąsystemówpenitencjarnych,anie
ewolucjąkaryotejnazwieijejmutacjami.Stądpoprzestanonaprezentacjitylko
najwybitniejszychdziełzzakresupolitykikryminalnejiwzasadziepominiętopraw-
no-karnąliteraturętraktującąostrukturzerodzajowejkarnawolności,ichformalnej
treści,dyrektywachorzekania,sporachojejracjonalizację,atakżeflozofcznych,
dogmatycznychczypragmatycznychichuprawomocnieniach,któreprzeważniedo-
minujewdotychczasowychbibliografachztejdziedziny.Takiepodejścienasuwało
siętakżepodwpływemocenydotychczasowegodorobkuwdziedziniebadańnad
przeszłościąwięziennictwapolskiego.Nielicząckilkuwydanychostatniomonogra-
fizakładówkarnych,którychautorzypróczzapożyczeńodwołująsiędowłasnych
badańarchiwalnych,atakżecennychopracowańfragmentarycznych,obierających
zaprzedmiotbadańjakiśwątektematyczny,brakjestwliteraturzepenitencjarnej
solidnychsyntez,któreodtwarzałybydziejewięziennictwapolskiegowpełnymza-
rysie,gdyidzieoramyczasowe,iwzbogaconymujęciu,gdyidzieokontekstkultu-
rowyiczynnikiwpływającenakształtszerokorozumianejpolitykipenitencjarnej
orazjejzapleczainstytucjonalnegowposzczególnychokresachhistorycznych.Ale
itenieliczneksiążki,któreusiłująprzedstawićewolucjęwięziennictwapolskiego
ipolitykipenitencjarnejwciągudziejów,zostawiająwieledożyczeniazarówno
podwzględemwarsztatubadawczego,jakipodbudowyźródłowej.Sąnajczęściej
bezkrytycznymizlepkamiinformacjizapożyczonychzliteraturypoczątkuXXw.,
powtarzająutarte,częstoewidentniezdezaktualizowaneocenyopartenawyryw-
kowychfaktachalboichbłędnejinterpretacji,niemówiącjużoprzemilczeniachczy
przekłamaniachprzenoszonychwsurowejformiezdokumentacjisłużbowejalbo
publicystykiurzędniczejnagruntdyskursunaukowego.Zresztąwdotychczasowej
konwencjiprezentowaniaprzeszłościwięziennictwawarstwafaktografcznazupeł-
nieparadoksalniespychanajestnadrugiplanitraktowanajakoledwiesztafażto-
czącejsiędebatynatemataksjologicznych,penologicznychiutylitarnychaspektów
wykonywaniakarizolacyjnych.Naczołowysuwająsięzatemwystandaryzowany,
rzadkoudokumentowanyanaliząmateriałówźródłowychlubpracoryginalnych
przeglądgłównychkierunkówrozwojusposobówwykonaniakarwięziennych
wEuropieiAmerycePółnocnej,próbaokreśleniawpływuwypracowanychtam
WSTĘP
°9
