Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wtymsensiejestwyboremautorskim,jakożesamohasło„dziejewięziennictwa
polskiego”jestzjednejstronypojęciemzbytnieostrym,byprzyjąćjezawystarcza-
jącąprzesłankęukierunkowaniapracdokumentacyjnych,azdrugiejzbytszerokim
iwieloznacznym,bypracomtymnadaćchoćbywprzybliżeniucharakterobiektyw-
nyizupełny.Wynikatostąd,żeinstytucjeizolacyjneokreślonetuwspólnymmia-
nemwięzieniazmieniaływtokudziejównietylkoswenazwy,organizację,funkcje,
aletakżeodgrywałyznaczącąrolęwrozwiązywaniukonfliktówwbardzoróżnych
dziedzinachżyciaspołecznego,asposóbizakresichużyciaewoluowałyodzupeł-
nejsamowoliażdodrobiazgowejregulacjiprawnej.Koniecznośćwyborunasuwa
sięwięcniejakosamaprzezsięzewzględunatrudnedoowładnięciarozmiarybazy
informacyjno-źródłowej,ocenęmerytorycznejwartościprzekazuijegozawartość
tematyczną.Tuakcentzostałbowiempołożonynatefunkcjewięzieniaorazinsty-
tucjiparapenitencjarnych,którewiążąjezpolitykąkryminalnąbądźprzeznadanie
imcharakteruróżnienazywanychwprzeszłościkarpozbawieniawolnościiin-
nychizolacyjnychśrodkówkarnych,atakżeróżnienazywanychisproflowanych
izolacyjnychśrodkówrepresyjnejproflaktykispołecznej.Dotejostatniejkategorii
zostałyzaliczoneopróczróżnegorodzajudomówkorekcyjnych,manufakturżebra-
czych,Zuchthausów,któresąpowszechnieuznawanezaprototypynowożytnego
więziennictwa,równieżzakładydlanieletnich.Aczkolwiekzwykleproblematykata
bywawydzielanawosobnebibliografe,wydawałosięjednaksłuszneuwzględnie-
niewtymwyborzepiśmiennictwapoświęconegoprzeznaczeniuiorganizacjitych
zakładów,azwłaszczakoncepcjompedagogicznym,zktórymiwiązanonadzieje
napoprawęwystępnejlubzdemoralizowanejmłodzieży.Przemawiałzatymczę-
stoprzywoływanywewspółczesnejliteraturzeargument,żemetodypozytywnego
oddziaływanianawięźniów,którestanowiąprzecieżintegralnączęśćpolitykipeni-
tencjarnej,byłyniejednokrotniewzorowanenaprogramachresocjalizacyjnychopra-
cowywanychiwdrażanychprzezwybitnychpedagogówwplacówkachdlamłodzie-
żyniedostosowanejspołecznie.Aleiwtymprzypadkuunikanoopracowańczysto
dogmatycznych,odnoszącychsiędoprocesuwypracowywaniazasadprawnokarnej
odpowiedzialnościnieletnichalbokryminologicznychaspektówichprzestępczości.
Ujęcietegoprzegląduwramyprzedmiotowepenitencjarystykirozumianejjako
wyspecjalizowanydziałpolitykikryminalnejznaczącowpłynęłonakryteriaselekcji
objętychnimpublikacji.Zważywszy,żejesttonaukainterdyscyplinarnaolicznych
iistotnychpowiązaniachproblemowychzkryminologią,psychologią,psychiatrią,
historią,pedagogiką,socjologią,anawettaknapozórodległymidziedzinami,jak
literaturoznawstwoczyetnografa,trzebabyłorozciągnąćkwerendęnadorobek
szerokorozumianejhumanistyki,znaczniewykraczającpozagranicenaukpenal-
nych.Należałoteżodstąpićodpowszechnieprzyjętejwbadaniachprawniczych
metodypolegającejnaodtwarzaniudrogirozwojowejcałychsystemówprawaalbo
jegoposzczególnychgałęziprzezanalizęnastępującychposobieaktówprawnych
iconajwyżejdociekaniaichdoktrynalnychinspiracji.Wprzypadkuwięziennictwa
takaproceduramazupełniedrugorzędneznaczenie.Ażnadtodowodównato,że
8°WSTĘP
