Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzekroczyćOświecenie
osobowości–zbliżeniazakończonegoostatecznietwórczym,owocnym
porozumieniem.WedletegomituGoethemiałbyreprezentowaćideę
Natury,aSchiller–ideęWolności.Uwspółcześniając,możnapowiedzieć,
żeGoethe-i-Schillerzostająustanowienijakopodstawowaopozycjabinarna
(Siemekposługujesiętympojęciemjakbyzlekkimprzekąsem)tychdwóch
idei,generującawielewtórnychopozycjipojęciowych.Zniesieniemtych
sprzeczności,ichsynteząmiałabybyćmitycznaprzyjaźńGoethegoiSchil-
lera.Tyleżetotylkomit–powiadaSiemek–powstaływwynikunałoże-
niasztywnychkategoriipojęciowychnaznaczniebardziejzłożonezjawi-
skohistoryczne.Siemekdeklaruje,żenajlepszymsposobemodczarowania
wizerunkuweimarskichklasykówbyłby„powrótdoźródeł”historycznych,
alezamiasttego–jaknafilozofaprzystało–proponujewłasnąfabułępoję-
ciową.Przedewszystkimpodważasymetrycznycharaktertejznajomości.
Ścisłasymetriatejrelacjibierzesięwięczjejczystomyślowego,pojęciowego
charakteru.Jesttosymetrianiefaktów(fakty,jakwiadomo,nigdyniesąsyme-
tryczne),leczwartości,symbolówiznaczeń3.
AsymetriarelacjiGoethe–SchillerpozwalaSiemkowiopisaćtedwie
figuryniemalwkategoriachheglowskiejwalkiouznanie.Pokazanietego
nakonkretnymmaterialeliterackim,epistolograficznym,dajefascynujące
rezultaty.Dialogokazujesięmitemdialogulubinaczej–pozoremdialogu.
Goetheprowadziepickimonolog,dlaktóregoSchillerjesttylkojednooso-
bowąpublicznością;monolognawetnieautokreacyjny,bopozycjaiosobo-
wośćGoethegosąjużoddawnaustanowioneiokreślone.„Stojącywyżej”
Goethenawetniepozorujedialogu;jestpodmiotemsamoistnym,„Panem”.
To„stojącemuniżej”Schillerowizależynawytworzeniumitudialogu,który
tomitustanowijegopozycjępoprzezokreślenierelacjimłodszegopoety
zGoethem.DialogopisywanyprzezSchilleraniezachodzinaprawdę;ma
charakterżyczeniowy,projektujący.
Alewłaśnietoczynije[listySchillera–B.D.]szczególniezajmującymidlahisto-
rykaidei,któryznaturyrzeczybardziejinteresujesięowymintencjonalnym
11
3M.J.Siemek,Dialogimitdialogu,w:J.Prokopiuk,M.Siemek(oprac.),Prawdyszukamy
obaj.ZkorespondencjimiędzyGoethemiSchillerem,Czytelnik,Warszawa1974,s.378.
