Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarcinPańków
dyskursufilozofii–o„dyskursiehistorii”i„dyskursiebytu”.Toprzeciwień-
stwosłużyeksplikacjiróżnicymiędzypojęciemepistemetypowymdlanauk
empirycznychanowymmodelemepisteme,któryzyskujesobieprawooby-
watelstwanagrunciefilozofiiwspółczesnej.
22
[S]ystemowycharakterbadanejlubpostulowanejcałościznaczącejdopełniany
jest–jeśliniewręczwarunkowany–przez„zdarzeniową”,czystofaktyczną
naturęprzesłanek,naktórychwznosisięsystem.Historycznośćwłasnajestwięc
dlawszelkichtakichczęściowychsystemów(któresąwhistorii)czymśzewnętrz-
nymwobecsamegosystemuiniezrozumiałym(whermeneutycznymsensie
słowa)najegogruncie.Dlategonapoziomiebezpośredniooperacyjnym–awięc
przyniskimstopniusamowiedzywłasnej–wszelkietegorodzajusystemyzdra-
dzająpermanentnątendencjędoprzekształcaniaHistoriiwNaturę,faktyczności
woczywistość,sensuwłasnegowSensAbsolutny;sąwięc,bytakrzec,zistoty
swej„ideologiogenne”.Natomiastnapoziomiebardziejrozwiniętejrefleksji
isamoanalizyodnajdują,wrozmaitychwersjachiartykulacjach,tęsamącen-
tralnąantynomięwszelkiegohistorycznegodyskursu,którychcezrozumiećsiebie
jakohistorycznywłaśnie:dwoistośćsystemuizdarzenia,synchroniiidiachronii,
strukturyigenezy40.
Wobszarzedyskursunaukowegojegowłasnaalternatywnośćizanu-
rzeniewhistoriispychanesąpozasystem.Natomiastmyśleniefilozoficzne
zmierzadorozładowaniategonapięciaipróbujezintegrowaćsiebiejako
„system”z„krytyką”własnychzałożeń–naprzykładdowodząc,żenigdynie
mogąbyćonepoprostukonieczneibezpośredniopewne.Siemekopisuje
teżkilkapokrewnychwariantówtejantynomiiifilozoficznepróbyintegracji
zawartychwniejsprzecznychimperatywów.Zwracauwagę,żewnowszych
próbachjejrozwiązaniadajeosobieznaćhistorycznatendencjawynikłaze
„zmianwstrukturzepytańwysuwanychprzezkulturępodadresemfilozo-
fii”41.Tezmianywstrukturzepytańokreślająnowoczesnestrategierozła-
dowaniategonapięcianaprzynajmniejtrzech„osiach”pojęciowych:na
osimożliwościikonieczności,alternatywyiabsolutuorazpraktykiiteorii.
Dlategowramachmyślinowoczesnejnapierwszyplanzaczynająwysuwać
40M.J.Siemek,Oprzedmiocieflozofi,wniniejszymtomie,s.40.
41Tamże,s.46.
