Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawopowszechnieobowiązująceaprawowewnętrznieobowiązujące…
23
Zpunktuwidzeniaprzestrzeganianormprawnychidealnasytuacjatowystąpienie
tzw.racjonalnościspołecznejnormprawnych,czylicałkowitazgodnośćracjonalno-
ściprawodawcy(wewnętrznej)orazracjonalnościadresatównorm(zewnętrznej)19.
Jesttodosyćtrudnedoosiągnięcia,ponieważnawetjeślipoczątkowoowaracjonal-
nośćspołecznawystępuje,zczasem,podczasprocesustosowaniaprawa,przecho-
dzićmożewirracjonalność,tzw.zewnętrzną.Jesttozjawiskoalienacjiwewnętrznej
racjonalnościnormprawnych.K.Pałeckiuważa,żeczasamiprzesłankipoznawcze
iaksjologiczne,którymikierowałsięustawodawca,mogąokazaćsięwpraktyce
błędne.Zmianatreściczysposobustosowaniatychnormniejestrównieżoczywista,
ponieważmożedoprowadzićdopowstaniaalienacjizewnętrznejracjonalnościnorm
prawnych,czylibrakuzgodnościmiędzyracjonalnościąustawodawcyaracjonal-
nościąadresatównormprawnych.Wynikaztego,żetrwałeutrzymaniespołecznej
racjonalnościprawajestniezwykletrudne.
Dośćtrudnejesttakżejasnewyznaczeniegranicdziałalnościustawodawczej.
Graniceprawawyznaczająwartościwłaściwedanejkulturze,formyimetodyroz-
wiązywaniakonfliktów.Niejestmożliwetworzenieprawawoderwaniuodtworzo-
nychwkulturzeideałów,wzorówisposobówzachowańczywartości20.
Skrajnakoncepcjauniwersalizmuregulacyjnegoprawazakłada,żeprzedmiotem
regulacjiprawnejmożebyćwszystkowgranicachrozsądku.Doprowadzićtomoże
dośćszybkodoinflacji(nadmiaru)prawa,wktórejprzekraczasięnilościowe”gra-
nicemożliwościjegokontroliprzezodpowiednieinstytucje(tzw.instytucjekontroli
prawnej),igdzieadresacitychregulacjiniesąwstaniezapoznaćsięwystarczająco
ztreściąregulującąnorm21.Oczywiścienastępstwemtejsytuacjijestwzrostnaru-
szeńprzepisówprawa.
Zdrugiejstronyistniejątzw.koncepcjelimitacyjneprawa,któreopisująogra-
niczenialegislacyjne.Jednąznichjestkoncepcjawewnętrznejmoralnościprawa
L.Fullera,który-powtarzającczęściowozaG.Radbruchem-uważa,żetworzenie
prawapozbawionegoszczególnychwłaściwościtreściowychiformalnychczynigo
normatywnymbezprawiem.Dowłaściwościpowyższychzaliczam.in.:obowiązek
należytegoopublikowaniaprawa(powszechnadostępność),obowiązekzachowania
niesprzecznościprawa,stosowaniezasadylexretrononagit,braknakazywaniarze-
czyniemożliwychdospełnienia,nakazzrozumiałegodlaadresatówsformułowania
treściregulującej22.
Jeszczedalejwrozważaniachposzedł-tymrazemwaspekcienieaksjologicz-
nym,afunkcjonalnym-R.Pound,dlaktóregonajwiększymbłędempopełnianym
przezustawodawcęjestustanawianieprawanieskutecznego.Skutecznejesttylko
19
Zob.K.Pałecki,Prawoznawstwo.Zaryswykładu…,op.cit.,s.74-75.
20
Szerzej:S.L.Stadniczeńko,Znaczeniekomunikacjispołecznejdlajurysprudencji.Wybranezagadnie-
nia,WydawnictwoUniwersytetuOpolskiego,Opole2008,s.147.
21
22
Ibidem,s.162.
Ibidem,s.167-168.
