Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zwierciadłailampył
15
odnotowaćwkontekściewspółczesnychteoriiwyobraźni,októrych
będziewkrótcemowa.
TrzebajednaknamomentpowrócićdonieufnościPlatonawzglę-
demimaginacji.Jejpowodybyły,rzeczjasna,zgołaodmienneod
tych,któreprzyświecająHerbertowskiemuPanuCogito,choćwobu
przypadkachproblemwiązałsięzodrzuceniemrozumunarzecz
czegoś,coPlatonnazywałzachwytemzesłanymprzezbogów,aHer-
bert-unoszeniemsięnaskrzydłachmetafory:
unosiłsięrzadko
naskrzydłachmetafory
potemspadałjakIkar
wobjęciaWielkiejmatki
PostawaPanaCogitowiążesięjednakprzedewszystkimzprob-
lememuwzniośleniawyobraźni,dojakiegodoszłowciągustuleci
uprawianiafilozofiii-przedewszystkim-poezji.JakzauważaJan
Sochoń,oilewedługPlatonawyobraźniabyłaczymśnieprzewyż-
szającymrozumu,otylejużuneoplatończykównastąpiłajejdaleko
idącanobilitacja:
[ł]pozostajeonaniezbędnymelementem,umożliwiającymUoglądanie”
Umysłu,apośredniosamejPrajedni-Dobra-Absolutu-Jedno.Działa
onaprzedewszystkimwartyście,poecie,któryobjawiapięknopraw-
dziwe,sprawia,żemożnawejśćwprocesUoglądania”Jedno-Absolutu.
[ł]Azatemtwórca,posługującsięUtwórcząwyobraźnią”,stajejakbyna
miejscuzarezerwowanymbóstwom8.
Źródłanobilitacjirolitwórczejwyobraźnibyływielorakie.
Opróczkoncepcjineoplatońskichnauwagęzasługujązpewnością
poglądyGiovanniegoPicodellamirandoli,przedstawiającegowroz-
prawieOgodnościczłowiekaz1487rokuwizjęstworzeniaświata,
wktórejBógUwziął[ł]człowieka,todziełoniedokońcasamowyob-
rażone[ł]iumieszczającgowsamymśrodkuświata,taksiędo
niegoodezwał:»Niedaliśmyci,Adamie,aniokreślonejsiedziby,
8J.Sochoń:Wyobraźniawfilozofiił,s.22.
