Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Radiowyreportażartystyczny.Słuchaniedźwięku
19
Weroniczak,KazimierzDymel)udowodnili,żenjęzykiemradiowym”możnapo-
sługiwaćsiębezograniczeń,podwarunkiemżebędzietosłużyćwydobyciuponad-
czasowejprawdyorzeczywistości20.Napotrzebydanejrealizacjimożnazatem
tworzyćdźwiękinsztucznie”
,możnaczerpaćzbazefektówakustycznych(czyliko-
rzystaćzdźwiękównagranychprzezkogośinnegonapotrzebyinnegoprojektu),
byniejakorekonstruowaćalbokreowaćrzeczywistośćaudialną.
Wielkąindywidualnościąibodajnajbardziejoryginalnymtwórcąreportażu
radiowegowlatachsiedemdziesiątychXXwiekubyłkrakowskipisarziradiowiec
JacekStwora21.Autortenzrezygnowałzlinearnościopowieściizwszystkiego,co
możekojarzyćsięzmimetycznymodwzorowaniemświata.Wjegoaudycjach,jak
choćbywwybitnejnCzwartytaktpoCliterze”22,mamydoczynieniazłączeniem
pozornieniepasującychdosiebieelementów-scen(szpital,próbaorkiestrysym-
fonicznej,rzeźnia),którespajapoetyckanarracja,acałośćkompozycjiskładasię
nametaforycznyobrazżycialudzkiego,wktórym-mogącwybraćmiędzyarkadią
azagładą-człowiekwybieratodrugie.WkontekścietwórczościStwory,nazywa-
negopoetąradia,twórcąnreportażukreowanego”23,którystoinapograniczusłu-
chowiskadokumentalnego,reportażuiaudialnegokolażu,należałobyzastosować
określeniegatunkowefeature,któredoPolskiprzywędrowałozZachoduiwciąż
niedostateczniezadomowiłosięwsłownikuradiowców.Nazagranicznychfestiwa-
lachsztukiradiowejjestonoużywaneprzezmiędzynarodowąspołecznośćradiową
jakosynonimreportażuartystycznego,wktórymautorbudujewielowymiarowy
obrazwycinkarzeczywistości,stosującdwapodstawowefiltry:subiektywnośćautor-
skiegospojrzeniaidźwiękowośćświata.Opowieśćoświecieprzedstawionymjest
zarazemodautorskimkomentarzemnatematdanegoodcinkarzeczywistości.Stąd,
obokkategoriinautor”
,pojawiasiękategoria:nreżyser”
.Wwysokobudżetowychpro-
dukcjachzachodnichsątonierzadkodwieróżneosoby24.Istotnąkwestią,która
będzieporuszanawtejksiążce,jesttakże-niezależnieododmianygatunkowej
reportażu-zagadnienieobecnościautorawdziele.KazimierzWolny-Zmorzyński
zauważa,żereportermożewystępowaćnwrolirekonstruktora,obserwatoralub
uczestnika”
,możebyćteżpoprostusłuchaczem25.Rozróżnienie,zktórymmiałam
20W
.Ślusarski,dz.cyt.
21Od1994rokuorganizowanyjestrokrocznieOgólnopolskiKonkursStypendialnyim.Jacka
Stworydlamłodychreportażystówradiowychdo35.rokużycia.Zwycięzcaedycjiotrzymujestypen-
diumnarealizacjęradiowegoreportażumarzeńpodokiemwybranegomistrzagatunku.Konkurspo-
wołałaJaninaJankowska,ówczesnaredaktornaczelnaStudiaReportażuiDokumentuPolskiegoRadia.
22Antologiapolskiegoreportażu…,dz.cyt.
23I.Piłatowska,Reportażjakoartystycznygatunekradiowył,dz.cyt.
24Wtymrozumieniuautortoosoba,którawymyśliłatematizgromadziłamateriał,natomiast
reżysertoosobaczuwającanadkompozycjąidramaturgiądziełaaudialnego.
25K.Wolny-Zmorzyński,Gatunkidziennikarskie–fundamenty[w:]Gatunkidziennikarskie
werzecyfryzacji,red.K.Wolny-Zmorzyński,WydawnictwoAdamMarszałek,Toruń2021,s.22.
