Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ROZDZIAŁ1.
Reportażystadokonujepewnejinterpretacjifaktów,atowykluczaobiektywizm.Już
samaselekcja,czyliporządkowaniefaktów,tosubiektywnymomentwpracynad
reportażem.Jednakjesttoselektywnośćtwórcza,podporządkowanajednemuzwy-
znacznikówgatunku-atrakcyjnościformy.Zdarzasię,żereportażystarezygnuje
zprzedstawieniagłosudrugiejstrony,czasemzakłócachronologięzdarzeń,poszukuje
właściwychśrodkówwyrazu,abypobudzićwyobraźnię,emocje,wrażliwośćsłucha-
cza,abymiećgoponswojejstronie”
.Dokonujewięcpewnejmanipulacji.Towszyst-
kodziejesięwcelachestetycznych,funkcjainformacyjnaschodzinadrugiplan33.
Wpowyższejdefinicjiautorkibardzotrafniezauważają,żereportażartystycz-
nypowstajewwynikusubiektywnychwyborówautora,którypragniepobudzić
wyobraźnię,emocjeiwrażliwośćsłuchacza.Trudnojestmijednakzgodzićsię
ztym,żecałyprocestwórczypodporządkowanyjestposzukiwaniuatrakcyjnościfor-
my.Stwierdzenienatrakcyjnośćformy”zastąpiłabymwyrażeniemnświadomość
formy”
.Jesttoumiejętnośćtakiegoposłużeniasiętworzywemizasadamidrama-
turgii,abywydobyćzprezentowanejhistoriidodatkoweuniwersalnesensy.Warto
zauważyć,żejużsamastrukturadramaturgicznaartystycznegoreportażu:początek
(zekspozycją),środek(zpunktamizwrotnymi),koniec(zpunktemkulminacyjnym
ipuentą),toelementzapożyczonyzutworówbeletrystycznych:zarównozdrama-
tu,jakizepiki.Podobniejestzkategoriąnarratora.SłuszniezatemzauważaJózef
Mayen:
Podobniejaktrudnoczasemwykreślićgranicęmiędzyreportażempisanymaopo-
wiadaniem,taktrudnonierazautorowireportażuradiowegoutrzymaćsięwgrani-
cachtegogatunkuinieprzekroczyćliniidemarkacyjnej,oddzielającejautentyzmod
fikcji-reportażodsłuchowiska34.
AndrzejMularczyk,autorliteraturyfaktu,aletakżefikcji,twórca,któryokieł-
znałwszystkiemożliwetworzywa35,tłumaczytokoniecznościąspojrzenianażycie
bohaterawkategoriidramatu,abynietylezobaczyćjegożycie,colos:
Jakoautorliteraturyfaktuszukałembohaterów,którychżyciezróżnychpowodów
zmieniłosięwlosiodtejchwiliprzybrałojakbyzaprogramowanydlabiografii
kształtdramatu.Wswojejwyobraźniwymyślałemtakiepostacie,bypotemszukać
jewPolsce36.
33Tamże,s.100.
34J.Mayen,Radioaliteratura,Warszawa1965,s.139-141.
35AndrzejMularczykjestpisarzem,radiowcemoraztwórcąscenariuszyfilmowych.
36A.Mularczyk,Sztukareportażu[w:]Antologiapolskiegoreportażu…,dz.cyt.,s.25.
