Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WprOWaDzENIE
niąindywidualniedoświadczanąprzezczłowieka,zorganizowanymświatem
znaczeń.Miejscepowstajewciągłymprocesiedoświadczaniaprzestrzeni.
Doświadczaniemiejscastanowikonstytutywnyelementprocesuprowadzą-
cegodozakorzenieniawnim.Byćzakorzenionymwmiejscu,toposiadać
bezpiecznypunktwyjściadopoznawaniaiobserwacjiświatazewnętrznego.
Mocneprzywiązaniedoniektórychmiejscokreślanejestjakotopofilia,zaś
awersjadoinnychtotopofobia(Relph1989).Uczuciowawięźmiędzyludźmi
amiejscamimożepojawiaćsięwrazzupływemczasujakoefektnagromadze-
niawpamięciludzkiejróżnorodnychpozytywnychdoświadczeńiskojarzeń.
Wskutekrozwojuindywidualnychpotrzeb,atakżezmianzagospodarowania
iorganizacjiprzestrzeniwięzitemogąsięzmieniać.Oidentyfikacjiczłowieka
zmiejscemdecydujączęstoswoistecechykrajobrazu.Budująonetożsamość
miejsca,czylinajgłębszązależnośćzachodzącąmiędzyczłowiekiemaoto-
czeniemwrazzjegohistorycznienawarstwionymielementami:treścią,czyli
kulturąitradycjąmiejsca,orazformą–kanonemmiejsca,rozumianymjako
zespółczynnikówskładającychsięnaformęjegokrajobrazu,decydujących
ojegowyrazieimającychswojąaktualnąlubźródłowoudokumentowaną
postać,percypowanąprzezczłowieka(Myczkowski2009a).WedługM.Żmu-
dzińskiej-Nowaknajistotniejszymirodzajamidoświadczeniacharakterumiej-
scasą:doświadczenieformy(czytelność),doświadczenieładuiswojskości,
doświadczenieestetyczne,doświadczeniesensumiejscaorazdoświadczenie
jegogranicy(Żmudzińska-Nowak2010:72).
DlaCh.Norberga-Schulza(1988)przestrzeńtomałykosmoszawierający
systemmiejscpełnychznaczeń(zaŻmudzińska-Nowak2010).Przestrzeń
imiejsce,dopełniającsięwzajemnie,tworząspójnyświatcodziennegożycia:
przestrzeń,którąodczuwamyjakodobrzeznaną,stajesiędlanasmiejscem.
Y.F
.Tuanwyprowadzakoncepcjęprzestrzenizbezpośredniego,ludzkiego
doświadczeniaizauważa,żeflprzestrzenidoświadczamybezpośredniojako
czegośwczymsięporuszamy”(Tuan1987:23).Przestrzeńkonstruowana
przezumysłmożemiećróżnecechy.Dlategowyróżniajejtypy:przestrzeń
mityczną,pragmatycznąiabstrakcyjną(zaWojciechowski1998).Według
M.Żmudzińskiej-Nowak(2010)doświadczenieprzestrzenitoprocesobej-
mującynietylkojejpercepcjęiocenę,aletakżekształtowanie,użytkowanie
igospodarowanie.ZdaniemA.Kostrowickiego(1997)przestrzeńkonkretna
(geograficzna)jestnietylkosynteząróżnychprzestrzeni,leczodrębnąjakością
charakteryzującącałościowostylwypełnieniamiejsciregionówwrazzich
postrzeganiemiwartościowaniem.Człowiekprzekształcaprzestrzeńnatural-
nąwprzestrzeńspołeczną(kulturową)poprzeznadaniejejznaczeńiodnie-
sieniedowartości.Mówimyzatemooswajaniuprzestrzeni,któredokonuje
sięgłówniepoprzeztworzenierelacjispołecznych,znaczeńisymboli.Dla
A.Wallisa(1990)przestrzeńspołecznądanejzbiorowościstanowiużytkowany
17
