Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
DziełoJanaDługoszał
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
-
15
cjaniekiedy,anawetdośćczęsto,jestzapożyczonazrocznikarstwa,alejednocześnie
przedstawiabogatytalentautora-biografa,batalisty,polityka.
Jegopoprzednicyteżopisywalibitwy,zamieszczalinlisty”rzekomohistoryczne,
wprowadzalidługiedialogiohistorii,moralności,zwłaszczapolitycznej,filozofiiżycia
idziejów(jakwiadomozwłaszczaMistrzWincenty),Długoszkontynuowałswoim
oryginalnympióremte,nierocznikarskie,lecznkronikarskie”gatunkiwypowiedzi.
PrzecieżbezniegoniemielibyśmybitwypodGrunwaldem!-takżetejzSienkiewicza
inaswójsposóbzMatejki.Arcydziełarodziłyarcydzieła,chociażmożnabyteżDłu-
goszowyopisbitwygrunwaldzkiejuznaćzaarchetyp.Innarzecz,żepowstałjakonaj-
bardziejinspirującywyobraźnięisztukęnarodowątekst,wśródwieluwierszowanych
utworów,zwłaszczapieśniotejbitwie,zktórychwielkaczęśćzaginęła.Adodajmy
tuprzejmującyopispogrzebuKazimierzaWielkiego,czycharakterystykęnp.biskupa
PawłazPrzemankowa(niezapominajmy,żejestjeszcześredniowiecze,wktórymkry-
tykasłabychstronklerudokonywanaprzezprzedstawicielitegożkleru,takżeświętych
iświęte(!)nikogonieoburzała,anawetwprostprzeciwnie:pomagaławynieśćnaołta-
rze).Charakterystykawładców,wtymnajobszerniejszażyjącegojeszczelubżyjącego
wjegosynach,WładysławaJagiełły.Wszystkotosąmajstersztykitalentupisarskiego.
Abynieuwikłaćsięwszczegóły,stwierdźmywięcrazjeszcze,cojużzostałopo-
wiedzianewtytulewystąpienia,żeDługoszjestnajobszerniejszyminajbardziejdro-
biazgowym,ajużautentycznymhistorykiempodsumowującymwszczegółach,nie
wsynteziecałeśredniewiekipolskiejhistoriografii.Wyobraźmysobie,żenieposiada-
libyśmytychdzieł,żeniebyłobyAnonimazwanegoGallem,niebyłobyMistrzaWin-
centegozwanegoKadłubkiem,niebyłobyBaszka(?)-autoraKronikiwielkopolskiej,
niebyłobyJankazCzarnkowa,czyDzierzby,czyautoratzw.Kronikipolsko-śląskiej,
dziełpełnychszczegółów.StalibyśmyodwiekówdoczasówDługoszanapustympolu.
Beznkronik”niebyłobyPolski!Mywszyscyznich-możnabysparafrazować.
BeznichniebyłobyPolaków-ichociażtrudnotwierdzić,żewczasachDługosza
(acóżdopieroMistrzaWincentegoitzw.Galla)krajnasznazwaliPolską,boPolską
byłatylkotaczęść,którawXIV/XVw.nazwanazostałaWielkopolską,tozasługikro-
nikarzynatympolusąniekwestionowane.MazowszebowiembyłolennemKrólestwa
Polskiegojeszczewówczas,gdyżyłDługosz,aŚląskiPomorzeznajdowałysiępod
obcympanowaniemidopierozaczasówDługoszatadrugakrainainkorporowanabyła
doKrólestwaPolskiego.StolicąKrólestwazajegoczasówbyłKraków,któryleżałna
ziemiWiślan(raczejtaknienazywanej)itrzebabyłojąwówczasnazwaćMinorPolo-
nia,bobyłajejprzeciwstawianaMaiorPolonia.
Długoszcałąhistoriografiępolskązsumował,zamknął,uczyniłniejakobibliąpol-
skościśredniowiecza-odniejwzięliśmyświadomośćnarodową,dotegostopnia,że
pokazującichpoglądyhistorycynowożytniażponaszeczasyposługująsięjejfra-
zeologią,podczasgdysocjologowiepowiedząnamnapodstawieempirii,żedopiero
wXIXw.powstałnaródpolskizjegonacjonalizmemijegoatrybutami:dumą
