Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ROzdziałdRugi
przeczą.Wprzeciwieństwiedoklasycznychzdań,nie„orze-
kajączegośoczymś”.Ichjedynąfunkcjąjestsamasiłaich
wypowiadania.Oczywiściesamawsobieniejesttonowa
teza.Rozróżnieniemiędzywykrzyknieniemazdaniemtwier-
dzącymbyłoobecnewteoriijęzykaconajmniejodczasów
Arystotelesa,któryztegowłaśniepowoduwykluczyłwszyst-
kieeksklamacje,takiejakmodlitwyczykrzyki,zdomenylo-
gikijużnapoczątkuswojegozasadniczegodziełanatemat
zdań,wtradycjifilozoficznejznanegojakoDeinterpretatio-
ne(Hermeneutyka)
5
.PrawdziwywartościowywkładTrubiec-
kojawfonologię-dziedzinęjęzykoznawstwa,którąsam
wznacznejczęścizdefiniował-poleganaodkryciu,żelogicz-
no-formalnejspecyficewykrzyknieńodpowiadacharaktery-
stycznastrukturafonetyczna.Trubieckojwykazał,żedźwięki,
którychczłowiekużywawwykrzyknieniach,naśladowaniu
odgłosówświatazewnętrznegoczypoleceniachwydawanych
zwierzętom,trudnoznaleźćwregularnychzdaniachrodzi-
megojęzyka.Zazwyczajwykraczająonedalekopozagrani-
ceokreślającedźwiękowykształtdanegojęzyka.Wybitnyję-
zykoznawcaniemiałoczywiścieproblemówzeznalezieniem
przykładów:tylkowodniesieniudojęzykóweuropejskich
przytaczał„wykrzyknikoddawanyprzezhm,dźwiękimla-
skoweprzypopędzaniukonia,wargowerprzyzatrzymywa-
niukoniaalbowykrzykniknaoznaczeniewzdry
gnięciasię
(brrr!)”
6
.Beztrudumoglibyśmyrozszerzyćtęli
stę,nawet
ograniczającsiędobogactwaekspresywnychdźwięków,któ-
reregularniepojawiająsięwwypowiedziachużytkowników
jednegojęzyka.Rozważmynaprzykładczę
stewjęzykuan-
gielskimwyrażenieobrzydzenia,ukh,zawie
rającespółgłos-
kęszczelinowąkh(bliskądźwiękowizapisywanemuwjęzyku
kastylijskimliterąj,warabskimzaś-literą7),którapoja-
wiasięwniektórychjęzykachwopozycjidystynktywnejdo
