Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
pożądanegoorazstosowanawpraktycezapomocąśrodkówinstytucjonalno-
prawnych,aletakżeNGO’sówczythinktanków.Przedewszystkimwartorozróżnić
tolerancjęinstytucjonalno-prawnąodtolerancjispołecznej.Pierwsza,obecnajest
welementachsystemupolitycznego,duchuuchwa-lanychprawlubretoryce
inarracji,jakimiposługująsięprzedstawicieleadministracjirządowejiinnych
politycznychośrodkówdecyzyjnych(np.zeszczeblasamorządowego).Druga
natomiast,dotyczyprocesówizjawiskoddolnych,warunkowanychnajczęściej
historiąorazkulturądanegospołeczeństwa,atakżestopniemzaawansowania
jegoobywatelskości;dotyczyrelacjiinterpersonalnychitego,jakodmienności
postrzeganesąprzezosobyprywatne,grupyspołeczne,opiniępublicznąitd.Duże
znaczeniematutajilość,jakośćorazcharakterorganizacjipozarządowych,
niezależnie
czy
brany
jest
pod
uwagę
szczebel
lokalny,
krajowy
czy
międzynarodowy.Tonanich,wwymiarzespołecznym,wdużejmierzespoczywa
ciężarutrwalaniapewnychwartościiwzorców.Oswajająnowości,pomagają
zaadaptowaćzmiany,wspomagająprocesewolucjiobyczajowej.
Pojęcietolerancjimaniezliczonąilośćdefinicji,bogatątypologięorazjest
różniepostrzegananietylkoprzezprzedstawicieliróżnychkultur,aletakże
wświecienaukitraktowanajestjakozagadnienieinterdyscyplinarne.Napotrzeby
niniejszejpublikacjitolerancjębędęrozumiałjakoświadomąakceptacjęwszelkiego
rodzajuodmienności,którepozostającwprzestrzenispołecznejniezagrażają
jednocześniebezpieczeństwuludzi,ichmieniu,systemowiprawnemuorazszeroko
rozumianymnarodowymimponderabiliom.PodążajączatemzamyśląImmanuela
Kanta:,,życiewspołeczeństwieniemożebyćabsolutniewolne:wolnośćkażdej
osobymusibyćograniczonatak,abyniewchodzićwkonfliktzwolnościąinnych’’.4
Jakoprzeciwieństwotolerancji,R.Borkowskiuważapojęcie,,bezkrytycznie
pojmowanejpoprawnościpolitycznej,wktórejdochodzidodyskryminowaniatych,
którzyniekierująsięjejregułami’’.5Jesttokwestiamocnodyskusyjna,
zpewnościąbezkrytycznaitotalnapoprawnośćpolitycznarzutującanarozwójnp.
kulturyczysztukijestzjawiskiemszkodliwym.Jednakże,wniniejszejpublikacji
skupięsięnanietolerancji,oznaczającejbrakakceptacjidlaodmienności,inności.
Powodóworazsiłsprawczychówzjawiskajestbardzowiele.Najważniejszymi
czynnikami,któreleżąujejpodstawsąuwarunkowania:kulturowe,ekonomiczne,
polityczne,społeczne;niekiedywzajemnienasiebieoddziałując.Bezwątpienia
pojęcienietolerancjimożnarozpatrywaćnaniezliczonąilośćsposobów.Ja
natomiastskupięsięnaniej,jakonazjawiskustanowiącymwyzwaniedla
bezpieczeństwa
kulturowego.
Pod
pojęciem
bezpieczeństwa
kulturowego
rozumiemstanbrakuzagrożeńdlaszerokopojmowanejkulturyijejuprawiania,
obejmującyogółpodmiotów(człowiek,rodzina,samorządterytorialny,wspólnota
religijna,państwo).Nietolerancjęuznałemzawyzwanie,niezagrożenie,niebez
przyczyny.Wkażdympaństwiedemokratycznymniezwykleistotnymelementem
systemupolitycznegojestpluralizm.Zatemjeżeliosobaprywatnanietolerujenp.
danejmniejszościseksualnej,zuwaginaprzynależnośćkonfesyjnąlub
zjakiegokolwiekinnegopowodu,totakiepoglądyniestanowiązagrożenia–każdy
człowiekposiadawłasnesumienieiwolnąwolę.Zagrożeniemmogąsiędopiero
stać,jeżeliowaosobazacznienp.nawoływaćdoprzemocy,propagować
4K.Popper,Społeczeństwootwarteijegowrogowie.Warszawa1993,s.11.
5R.Borkowski,Zagrożeniatolerancji(w:)Borkowski(red.):Tolerancjainietolerancja.Kraków2002,s.9.
