Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
okazywanawtensposóbżyczliwośćmotywowanabyłaintencjamimisyjnymi.9Nie
znajdujeonaodzwierciedleniawoficjalnychdokumentachepiskopatuztejsamej
epoki.Reasumując,nawetwPolscezprzełomuXIViXWw.,podporządkowanej
naonczasmoralnejispołecznejnauceKościołaKatolickiego,żyliludzie,dla
którychtolerancjabyłaniezwykleważnawrelacjachinterpersonalnychiducho-
wych.
Whistoriografiiwystępujeniezliczonaliczbakonfliktów,wtymkonfliktów
zbrojnychorazwojen.Przyniemożnościwymienieniaichwszystkich,wartojednak
zaznaczyć,żeniepośledniaczęśćspośródnichwarunkowanabyławzględami
kulturowymi(np.konfesjąbądźetnicznością).Możnazauważyćnatejpłaszczyźnie
pewnąprawidłowość,mianowicieniezawszewojnareligijnabądźkonfliktetniczny
muszą
oznaczać
skrajną
nietolerancję,
działanie
z
pobudek
funda-
mentalistycznych,fanatyzm.Nietolerancjabywanajczęściejjedyniejednązwielu
siłsprawczych,gdziegłównymipowodamisąprzedewszystkimwzględy
polityczne,geopolityczne,strategiczneorazzwykłypragmatyzm,wyrachowanie,
kalkulacja.Elementytakiegostanurzeczymożnaznaleźćchociażbywhistorii
wyprawkrzyżowychdoZiemiŚwiętej,którepodpozorem,,świętejwojny
wsłusznejsprawie’’kryływieledoczesnychiwymiernychaspektów,takichjak
zwiększenieprestiżupapiestwa,chęćmaterialnegowzbogaceniasięczy
rozwiązaniaproblemuzwiązanegoznadmiaremsynówpanówfeudalnych,którzy
zuwaginazasadęprimogenituryniemielicozesobąpocząć.ZwłaszczaIV
krucjata
ukazała
pragmatyzm
tamtych
czasów,
kiedy
zamiast
walczyć
zSaracenaminaBliskimWschodzie,jejuczestnicyzłupiliKonstantynopol
iutworzyliCesarstwoŁacińskie.
Nieznaczytojednak,żemożnabagatelizowaćnietolerancjęijejrolę
wkonfliktach.Oczywiście,ciężkoznaleźćprzykład,gdziezarzewiemdanego
konfliktubyławyłącznienietolerancja,ponieważaniwydarzeniawiekówminionych,
aniczasywspółczesneniesączarno-białe.Wkażdymkonflikciektośmajakieś
partykularne
interesy,
zwłaszcza
obecnie,
w
kontekście
coraz
bardziej
zaawansowanejglobalizacji.Niczymniezwykłymniejestfakt,żepaństwa
nawiązujązesobąrelacjenazasadziesojuszyczyblokówpolityczno–militarnych,
nierzadkozawierającezapisyocasusfoederis.10Istotnąrolęodgrywajątutaj
powiązaniakulturoweczyetniczne,gdyżułatwiająnawiązaniekontaktuoraz
podtrzymaniedobrejrelacji,awraziekonfliktumogąbyćczynnikiemłagodzącym,
powodująnaturalnezbliżenie,nietylkopolityczne.Nienaturalnośćikruchość
minionychsojuszy,opartychwyłącznieointeresypolitycznepokazujeprzykład
sojuszusułtanaSulejmanaWspaniałegozkrólemFrancjiFranciszkiemIz1536r.,
gdziepomimonaprawdękonkretnego,wspólnegowroga(Austrii),nieudałosię
przezwyciężyćróżnickulturowych(np.niechęcireligijnej,gdzieuprzedzenia
inietolerancjareligijnawiodłaniepośledniąrolę).Dlategowojnyikonfliktymające
upodstawm.in.nietolerancjęwynikającązantagonizmówkulturowychłącząwiele
aspektóworazpolaryzująstosunkimiędzynarodowe,powodującwłączaniesię
innychpodmiotówigrupinteresu.JakopisujetoS.Huntington:,,Stronom
bezpośredniozaangażowanymnajsilniejszegopoparciaudzielajązwyklespołe-
cznościwdiasporze,którecałymsercemidentyfikująsięzesprawą,októrąwalczą
9Ibidem.
10(łac.)terminoznaczającywarunekprzyjściazpomocąsojusznikowi.
