Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
orazdającjawneprzyzwolenienanienawiść(nockryształowa).Generalnie,reżimy
niedemokratycznemajątendencjędoznajdowaniagrupy(społecznej,zawodowej),
którąobarczająodpowiedzialnościązawłasneniepowodzenianp.napolu
gospodarczymlubracjonalizująwtensposóbograniczenieswobódobywatelskich,
choćniejesttoregułą.PrzypadekIIIRzeszymożnapotraktowaćjakoniepodjęte
przezświatiLigęNarodówwyzwanie,któregoodpowiedniepodjęciemogłobynie
tylkozahamowaćrozprzestrzeniającąsięfalęnietolerancji,uprzedzeńinienawiści,
aletakżeuratowaćżyciamilionówludzi.Reprezentowanaprzezpaństwo
nietolerancjamożejednakprzybraćmniejradykalny,uporządkowany,mniej
chaotycznyistrictesystemowycharakter,jakwprzypadkuRepublikiPołudniowej
AfrykiiwieloletniejpolitykiApartheidu.Zinstytucjonalizowany,trwającypółwieku
systemsegregacjirasowejpokazuje,żerasizminietolerancjamogądoprowadzić
dousankcjonowanegoprawniepodziałuspołeczeństwanaobywateliróżnych
kategorii.PaństwademokratyczneniemajązwyklewXXIw.elementówsystemu
politycznego,którebyłybyskrajnienietolerancyjnedladanejgrupyspołecznejlub
mniejszości.Oczywiście,zdarzająsięwyjątki,jednakżedużaczęśćtegotypu
przypadkówpolegaraczejnaprawno-instytucjonalnymzaniechaniu,aniżelina
prawnychzapisachkogokolwiekdyskryminujących,przezktórektośmożepoczuć
sięgorszyczynietolerowany.PrzykłademtakiegostanurzeczywPolscemożebyć
brakusystematyzowaniakwestiijednopłciowychzwiązkówpartnerskichczy
uznaniaetnolektuśląskiegozajęzyk,czegodomagasiępewnagrupaowym
etnolektemwładająca.Pozatym,dodatkowymaspektem,któryogranicza
nietolerancjęinstytucjonalno-prawnąwpaństwachdemokratycznych,jestprzy-
należnośćdoorganizacjiponadnarodowychimiędzynarodowych,któreposiadają
liczneinstrumentywywieraniawpływu,odnaciskówdyplomatycznychposankcje.
Pozaorganizacjamidodatkowąblokadąjestprawomiędzynarodowe,zawarte
wumowach,którychwieledemokratycznychpaństwjestsygnatariuszami.
Zgołainaczejjestznietolerancjąspołeczną.Przedewszystkimjestbardziej
upowszechniona.Wpaństwachniedemokratycznychtozwyklewładza,zasprawą
mediównarodowychiinnychśrodkówwywierawpływnaspołeczeństwo,jakiej
grupyspołecznejnietolerować,jakiejgrupyzawodowejnienawidzićiobarczać
odpowiedzialnościąitd.Niezależnie,czyweźmiesiępoduwagęsytuacjębogatych
chłopówwbolszewickiejRosjiczyŻydówwIIIRzeszy,bochoćskrajnieodsiebie
różne,efektpozostawałbardzopodobny–śmierć,wysiedlenie,publiczne
poniżenie,cierpienie.Wpaństwachdemokratycznychwpływwładzyniejesttak
silny,atozasprawąchociażbypluralizmumediówisilnegooddziaływaniaopinii
publicznejnawładzępolitycznąipodejmowaneprzezniądecyzjepolityczne.
Jednakżetopaństwomamonopolnaużyciesiły.Wszystkoleżytutajwgestii
odpowiedniegopodejściaorazodpowiednichśrodków,wzależnościodsytuacji.
Jeżelinastrojewspołeczeństwiebędąskłaniałysiękunietolerancjiwobecdanym
mniejszościomczygrupomspołecznym,państwoposiadapełenwachlarzśrodków
zaradczych,takichjakdebatapubliczna,programyikampanieinformacyjne
wmediach,współpracazsamorządamiweksponowaniutolerancjinaszczeblu
lokalnymitd.Jeżelisytuacjastajesiębardziejradykalna,dochodzidozłamania
prawa,np.nielegalnychmanifestacjidającychupustnienawiści,naruszenia
nietykalnościcielesnej,uchybieniagodnościludzkiejiinnychwykroczeńczy
przestępstw,państwomadodyspozycjiPolicjęorazinnesłużbyochronne,
prokuraturęitd.Dużozależyodzaawansowaniaradykalizacjipostaworaz
